قطعی و اختلال شدید و هدفمند اینترنت در پی حوادث گرانی بنزین

پرسش: اینترنت یا فضای عمومی وب در ایران در پی اعتراض های درحال گسترش روز شنبه به گرانی بنزین ، زودتر از موارد مشابه قبلی هدف نظارت و کنترل شدید امنیتی قرار گرفته است.

براساس گزارش ها و اعلام ها از شهرهای گوناگون کشور این وضعیت برای اینترنت، سراسری است.

اعتراض های اجتماعی و جمعی به گرانی و سهمیه بندی بنزین با وجود گذشت بیش از یک روز از اعلام آن، روز شنبه شکل گرفت! اما سرعت شدت آن طرف چند ساعت در این روز چنان بالارفت که گویی جبران روز جمعه را می کند.

حاصل اما کشته شدن یک یا چند نفر، حملات و به آتش کشیدن اموال عمومی، اقدامات شبه ابتکاری ایجاد راه بندان های وحشتناک چند ساعته آن هم در شاهراه های حیاتی ارتباطی درون و پیرامون تهران و برخی شهرها با سد سازی از طریق خاموش و متوقف و رها کردن خودروهای سواری و واژگون کردن محموله های خودروهای سنگین در معابر خودرویی و...

نتیجه چنین تصویری از واکنش ها و اعتراض ها به گرانی بنزین همان طور که می شد پیش بینی کرد؛ توجه مقامات انضباطی کشور را بی درنگ و بی مجامله به اینترنت و فضای وب معطوف ساخت که در نتیجه  قطعی و کنترل شدید آن از دیشب کلید خورد تا به عکس رخدادهای مشابه مثل حوادث سال 96 اینترنت به عنوان ابزار مبارزه و سازماندهی از دست معترضین خارج شود.

از غروب و شب گذشته در قبال اینترنت دو اتفاق قابل ملاحظه است: یکی زودتر از موعد سابقه موضوع به سراغ اینترنت رفتن قبل از آنکه شبکه های اعتراضی به عکس وقایع سال 96 از طریق شبکه های اجتماعی و فضای وب شکل بگیرند. دوم کنترل و قطعی هدفمند به طوری که فضای عمومی وب باز است اما به طور گزینشی و مهندسی و هدفمند برای برخی موارد.

دلیل این گزینش هم اینست که به عکس اعتراض های چند دهه پیش در جهان، اینترنت اینک دستاورد فناورانه یگانه و بدون جایگزینی است که دقیقاً با فضای امور اجرایی عمومی ، کسب و کار ها و ارتباطات اقتصادی گره خورده است بنابراین قطعی و یا کنترل شدیدبه این فضا آسیب می رساند.

رفتارشناسی کنترل کنونی اینترنت کشور ، وجود نوعی برنامه و تعریف در کنترل شدید اینترنت را  با این ویژگی نشان می دهد:

-قطع کامل و بلااستفادگی وی پی ان ها و فیلترشکن ها

-از اوایل دیشب تا بامداد امروز تقریبا قطع کامل اینترنت کشور

- این بار قطعی از طریق isp ها رخ داد بنابراین نوعی هماهنگی میان مخابرات و شرکت های تامین اینترنت قابل تصور است

-انسداد کامل شبکه های اجتماعی. به طوری که شبکه های اجتماعی آزاد(بدون فیلتر) مثل اینستاگرام وزواتساپ هم عملاً از مدار استفاده خارج شده اند

-دسترسی ها به سایت های با پسوند .ir اما سایت های با دیگر دامین ها هم در فضای سرزمینی ایران مثل com. هم قابل دسترسی اند. نجربه گذشته و پیشرفت هایی در جداسازی میان این ها مشاهده می شود     

- انسداد کامل دسترسی به سایت های خارجی بخصوص فارسی زبان.

از سوی دیگر در اهمیت کنترل فضای وب و اینترنت کشور برای دستگاه های ذیربط همین بس که کنترل ها نه مقل گذشته  از منظرهای دیدهمگانی به فضای مجازی و غیرعینی و مشاهده ای منتقل شده اند به طوری که همین امروز صبح (یکشنبه) در تهران در کمتر جایی بتوان حضور محسوس پلیس را شاهد بود اما امکان ارتباطی ( اینترنتی ) افراد سلب شده است.

با همهۀ اینها امروز( یکشنبه) حیاتی است از این نظر که اگر اعتراض ها ادامه یابد مسئولان را مجاب می سازد تا برای خنثی کردن امکان سازماندهی بخصوص با دخالت و هدایت خارج از کشور، کماکان به کنترل شدید و قطعی اینترنت ادامه دهند.

 

*دکتر حبیب الله معظمی

 

###