پرسش: انتظار می رود ولادیمیر پوتین در جریان سفر خود به عربستان و دیدار با پادشاه عربستان سعودی در خصوص توسعه همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های اقتصادی و انرژی گفت‌وگو کند.
نگاهی به حجم مبادلات بازرگانی بین روسیه و عربستان سعودی
حجم مبادلات بازرگانی روسیه و عربستان سعودی در سال ۲۰۱۸ ، حدود یک میلیارد و ۵۴ هزار دلار بوده است.
بر اساس اطلاعات سازمان فدرال گمرک روسیه، مبادلات بازرگانی روسیه و عربستان سعودی در سال ۲۰۱۸ نسبت به یک سال پیش از آن ۱۵.۲۶ درصد یا ۱۳۹ میلیون و ۶۵۹ هزار دلار افزایش داشته است.
از این رقم نزدیک به ۷۶۲ میلیون دلار صادرات روسیه به عربستان سعودی و حدود ۲۹۲ میلیون دلار نیز واردات از این کشور را تشکیل می‌دهد.
سهم عربستان سعودی در تجارت خارجی روسیه ۰.۱۵۳۳ درصد گزارش شده است.
در همین حال به گفته الکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه، مبادلات بازرگانی میان روسیه و عربستان درحال افزایش است و در نیمه نخست امسال به ۴۲۰ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار رسید که از شاخص مدت مشابه فراتر رفته است.
دلایل پایین بودن تراز تجاری دو کشور
همکاری‌های روسیه و عربستان در عرصه‌های سیاسی و نیز امور انرژی در سال‌های اخیر رشد چشم‌گیری داشته است، بهترین گواه بر این واقعیت سفر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی به روسیه است که خرداد ماه پارسال صورت گرفت و در جریان آن وی با رئیس جمهوری روسیه دیدار و گفت‌وگو کرد.
روسیه و عربستان سعودی دو تولید کننده عمده نفت هستند که در ساختار اوپک پلاس که از برخی کشورهای عضو اوپک و تولیدکنندگان غیراوپکی تشکیل شده است، با یکدیگر همکاری می‌کنند.
با وجود اینکه عزم سران روسیه و عربستان سعودی برگسترش همکاری‌های اقتصادی استوار شده است اما این شاخص چندین سال است که در حدود یک میلیارد دلار قرار دارد و از این رقم بیشتر نمی‌شود.
مهم ترین عاملی که این مساله را بوجود آورده این است که دو کشور تولید کننده عمده نفت هستند و این کالای تولیدی خود را نمی‌توانند به یکدیگر بفروشند.
همچنین اقتصاد غیرنفتی عربستان سعودی هم همچون روسیه تعریفی ندارد و به اندازه کافی توسعه نیافته و به همین دلیل ریاض نمی تواند کالایی که بتواند مبادلات بازرگانی دو کشور را به چند میلیارد دلار برساند تولید و صادر کند.
از طرف دیگر روسیه نیز کالاهایی تولید می‌کند که آمریکا و اروپا بهتر از آن را در اختیار عربستان می گذارند ضمن اینکه عربستان به دلیل وابستگی سیاسی به آمریکا برای خرید تجهیزات حساس نظامی از مسکو نیاز به کسب مجوز واشنگتن دارد.
این موارد باعث شده که حجم مبادلات بازرگانی عربستان سعودی با روسیه با وجود خواست مقام‌های دو کشور بالا نرود.
عربستان سعودی سالانه دهها میلیارد دلار سلاح از کشورهای غربی بویژه آمریکا خریداری می‌کند و دو سال پیش قرارداد تسلیحاتی به ارزش بیش از یکصد میلیارد دلار با واشنگتن امضا کرد تا فرش قرمز مقابل ترامپ رئیس جمهوری آمریکا انداخته باشد.
روسیه بسیار تلاش کرده تا این وضعیت را به نفع خود تغییر دهد و پوتین به تازگی در نشست سران روسیه،ایران و ترکیه در آنکارا به عربستان سعودی فروش سامانه های پدافند موشکی اس-۴۰۰ را برای دفاع از مراکز حیاتی این کشور پیشنهاد کرد.
این پیشنهاد پوتین در واکنش به حمله پهپادی نیروهای یمنی به دو مرکز نفتی بزرگ آرامکو در عربستان سعودی بود که خسارات سنگینی به تاسیسات نفتی این کشور وارد کرد و تولید نفت آن به صورت قابل توجهی کاهش یافت.
گفتنی است، روسیه از چند سال پیش برای فروش تسلیحات به عربستان تلاش کرده اما جز وعده‌های توخالی سران ریاض، چیزی دریافت نکرده است.
بنظر می‌رسد مقام‌های سعودی از موضوع همکاری‌های تسلیحاتی تنها برای گرفتن امتیاز از روسیه استفاده کرده‌اند چرا که دو کشور تاکنون به نتایج قابل توجهی دست نیافته‌اند.
امید روسیه به تغییر شرایط
روس‌ها در سفر کنونی پوتین به ریاض که فردا کلید می‌خورد امیدوارند بتوانند همکاری‌ها با عربستان را به سطح عالی ارتقاء دهند و این کشور را از وابستگی بیش از پیش از آمریکا دور کنند.
الکساندر نوواک به تازگی در گفت‌وگو با خبرنگاران با بیان اینکه بسته بسیار بزرگی از اسناد همکاری بین روسیه و عربستان سعودی در حال تنظیم است، گفت: دهها موافقتنامه همکاری در طرح‌های مختلف درجریان سفر رئیس جمهوری روسیه به عربستان امضا خواهد شد.
انتظار می‌رود در جریان مذاکرات پوتین با سلمان پادشاه سعودی و به احتمال زیاد محمد ولیعهد وی، موضوع توسعه همکاری‌های اقتصادی و انرژی روسیه و عربستان محور گفت وگوها را تشکیل دهد و طرف روسی مجموعه‌ای از طرح‌ها را برای سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری و نیز فروش تسلیحات پیشرفته را به طرف عربستانی پیشنهاد دهد.
####