رئیس قوه قضائیه: باید طرحی نو درانداخت

پرسش: حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی در ابتدای این مراسم با قدردانی از زحمات همه کسانی که مدیریت دانشگاه علوم قضایی را از گذشته تا به امروز بر عهده داشته و افرادی که نسبت به این دانشگاه عنایت دارند، اظهار داشت: بدون تردید ایشان همواره تلاش می‌کردند که دانشگاه، تراز دانشگاهی با تربیت کادر علمی، با تقوا و متناسب با قضای اسلامی را داشته باشد و موفقیت‌هایی هم داشته‌اند.

به گزارش روز شنبه خبرگزاری میزان، وی با بیان اینکه در دوره تحول، دستگاه قضایی و همه اجزای آن باید در این زمینه نقش آفرین باشند، گفت: تحول در دستگاه قضایی بدون تحول در دانشگاه علوم قضایی، در بخش‌های تربیت نیروی انسانی و حوزه‌های آموزش و پژوهش امکانپذیر نیست، افزود: امروز آن دسته از قضاتی که دانش آموخته در این دانشگاه بودند در دستگاه قضایی همه نمونه‌های موفق آموزش در این دانشگاه هستند که در قوه قضاییه نیز این دسته از قضات کم نیستند.

رئیس قوه قضاییه گفت: بحمداله در جایگاه‌های مختلف دستگاه قضایی دانشجویان دانش آموخته دانشگاه علوم قضایی داریم که افتخار دستگاه قضایی و نیروهای موثری هستند.

حجت الاسلام رئیسی با ارج نهادن نسبت به اقدامات همه مدیران و اساتید و دانشجویان پرتلاش دانشگاه علوم قضایی، تصریح کرد: در حال حاضر با نگاه به حرکت ۴۰ ساله‌ای که انجام شده دوره جدیدی را در پیش داریم که دوره تحول و اجرای سند بالادستی اشت که امر مقام معظم رهبری است.

رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه در دوره تحول، دستگاه قضایی و همه اجزای آن باید در این زمینه نقش آفرین باشند، ادامه داد: تحول در دستگاه قضایی بدون تحول در در دانشگاه علوم قضایی، در بخش‌های تربیت نیروی انسانی و حوزه‌های آموزش و پژوهش امکانپذیر نیست.

وی ادامه داد: این طرح نو باید حتما با اتقان علمی همراه باشد نه حرکت سلیقه‌ای، باید اساتید و فرهیختگان در هسته‌های علمی دور هم جمع شوند و بحث کنند که چه کار انجام دهیم تا دانشگاه علوم قضایی تربیت نیروی انسانی کند و در سه حوزه نخست علم، دوم حرفه‌ای بودن در امر قضا و سوم اخلاق، برتری داشته باشد.

حجت الاسلام رئیسی تاکید کرد: حال چه باید کرد تا در این سه حوزه معلوم شود که دانشگاه علوم قضایی با همه دانشکده‌ها و همه بخش‌های علمی و پزوهشی خود، نیرویی تربیت می‌کند که با مراکز علمی دیگر تفاوت داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: اگر این تفاوت نباشد این سئوال مطرح می‌شود که چرا شما بخش تخصصی و نیروی تخصصی را پرورش می‌دهید در حالی که دانشگاه‌های دیگر در حال انجام چنین کاری هستند حتی یک رقابتی هم وجود دارد، زیرا به هرحال دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی کشور همان کاری که دانشگاه علوم قضایی می‌کند را انجام می‌دهند، در واقع مزیت نسبی شما چییست و ما در چه بخشی باید مزیت نسبی داشته باشیم.

حجت الاسلام رئیسی افزود: ما باید بتوانیم بگوییم که اینجا از جهت علمی سخنی برتر دارد، در حوزه کار و تلاش و حرفه و امر قضا یک جایگاه برتر دارد و نیروهای آن حرفه‌ای هستند و وقتی وارد امر قضا می‌شوند پرونده را خیلی خوب و دقیق می‌توانند رسیدگی کنند و حتی درحوزه اخلاق و فضایل اخلاقی نیز جایگاه برتری دارند؛ در بین این افراد، نیرویی که بخواهد دچار مشکل شود کمتر داریم و دلیل آن هم این است که در مقدمات کار، تمام آنچه که باید، فراهم شده است.

 

وی یادآور شد: شورای تحول در این دانشگاه بسیار مبارک است و دانشگاه علوم قضایی باید این بخش را داشته باشد و همواره به تحول فکر کند؛ موضوع تحول در دانشگاه علوم قضایی با ارج نهادن بر همه آنچه که پیشینیان انجام دادند امر بسیار مهم و ضروری است.

حجت الاسلام رئیسی ادامه داد: دانشجویان عزیزی که در این رابطه صاحب نظر هستند و می‌توانند وقت بگذارند و کمک کنند که این تحول در این دانشگاه نهادینه شود، حتما در این زمینه نقش آفرین باشند، حتی دانش آموختگان قبلی که به نحوی با دانشگاه در ارتباط هستند و همچنین نظرات قضات مجرب می‌تواند در جهت گره گشایی موثر باشد.

وی افزود: ضمن استفاده از همه تجربیات پیشینیان، بسیار اهمیت دارد که دانشگاه علوم قضایی به عنوان یک دانشگاه تراز، در دوران تحول اثرگذار و کارآمد باشد.

رئیس قوه قضاییه با تأکید بر آشنایی قضات با موضوعات میان رشته‌ای گفت: توجه به بحث آی تی موضوع مهمی است که هر دانشجو به میزانی که ضرورت دارد باید در این رابطه آشنایی لازم را داشته باشد. همچنین قضات باید اجمالا به مسائل اقتصادی آشنایی داشته باشند، تشکیل شعب و بخش‌های تخصصی در قوه قضاییه می‌طلبد که در دانشگاه علوم قضایی کارهای میان رشته‌ای انجام شود.

حجت الاسلام رئیسی با تأکید بر آشنایی قضات با حقوق و اقتصاد، حقوق و جامعه شناسی و روانشناسی گفت: مرحوم محقق در شرایع در آداب القضا آورده که قاضی باید نسبت به شهری که می‌خواهد در آنجا قضاوت کند معرفت داشته باشد و این همان جامعه شناسی است که از آن بحث می‌کنیم. همچنین در مورد فردی با یک نوع اتهام یک حکم صادر می‌شود؛ اما نسبت به فرد دیگر علل مشدّده و مخففه را در نظر می‌گیرند. در اینجا میان یک فرد سابقه دار و مجرم حرفه‌ای با یک فردی که دچار خطا و اشتباه شده تفاوت وجود دارد؛ لذا نگاه قضات بسیار مهم است و اگر قرار بود فقط قانون باشد این کار را سیستم و دستگاه ماشینی هم می‌توانست انجام دهد و نیازی به شخص نداشت.

وی در ادامه افزود: قاضی باید شخصیت متهم را احراز کند و بعد حکم صادر کند، باید کاملا مشخص و احراز شود که فرد با چه انگیزه و اندیشه و سابقه‌ای خطایی را انجام داده است و چه شخصیتی دارد.

این مقام قضایی اظهار داشت: در آیین دادرسی تکلیف شده است که برای شخصیت فرد یک پرونده تشکیل شود که این کار ارزشمندی است و تشخیص اینکه جرم با چه انگیزه‌ای انجام شده اهمیت دارد که سختی کار قاضی نیز در این است و در کنار آن قاضی باید تقوای الهی و نفوذناپذیری داشته باشد و در اینجاست که علم کنار تقوا و اندیشه انقلابی معنا می‌دهد.

حجت الاسلام رئیسی اضافه کرد: مقام معظم رهبری در مورد سیاسی بودن دانشگاه، دانشجو، طلبه یا حوزه فرمودند برخی سیاسی بودن را به این معنا می‌دانند که دانشجو یا طلبه عضو یک جریان، حزب و گروه سیاسی باشد، اما سیاسی بودن حتما به این معنا نیست، سیاسی بودن به معنای شناخت جامعه، شناخت نیازهای جامعه و ایفای نقش برای رفع نیازهای جامعه است.

وی گفت: شهدای عالیقدر و سرداران رشید اسلام که امروز به آن‌ها افتخار می‌کنیم و نام شهدا، فرزند شهید، خانواده شهید، خانه شهید، اثر شهید و کوچه شهید پرچم‌های برافراشته‌ای در هر کوی و برزن هستند که ارزش‌های انقلاب، پیام امام، انقلابی اندیشیدن و عمل کردن را نشان می‌دهند.

رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه نام شهید در هر کوی و برزن پرچمی از ارزش‌های الهی است، تصریح کرد: در هر کارخانه، اداره، سازمان، دانشگاه و حوزه نشان شهید یک علامت و نشانه برای حفظ ارزش‌های انقلاب اسلامی است.

وی تصریح کرد: این سخنی که پیامبر اکرم (ص) در بیان نورانی و در تعریف علم فرمودند سخن بلندی است؛ در کتاب شریف "اربعین"، امام خمینی (ره) در حدیث ٢٤ خیلی زیبا تبیین کردند و فرمودند مراد از این علم، علم به عقاید و باورهاست؛ علم به اخلاق فاضله و کریمه است و علم نسبت به احکام و باید و نبایدهای الهی است.

حجت الاسلام رئیسی با بیان اینکه حقیقت علم و دانش همین است، گفت: "عمران بصری" بعد از ٩٤ سال سن آمد خدمت حضرت صادق (ع)، این روایت در جلد اول بحارالانوارنقل شده است. (هر کس خدمت آسید علی آقای قاضی رحمه‌الله علیه می‌رسید ومی گفت ذکری یادم دهید و غالبا جوان‌ها و طلبه‌ها می‌رفتند، ایشان می‌پرسید حدیث عمران بصری را خوانده‌ای؟ اگر می‌گفت خوانده‌ام، سپس می‌گفت به این حدیث عمل کرده‌ای؟ اگر عمل نکرده‌ای، آن را بنویس و در جیبت بگذار) در این روایت حضرت به عمران می‌گوید: حرفت چیست؟ می‌گوید من می‌خواهم عالم شوم؛ به من علم بیاموزید و روشن بگویید حقیقت علم چیست؟ حضرت در جواب فرمودند: حقیقت علم در عبودیت نهفته است. عمران پرسید: حقیقت عبودیت چیست؟ حضرت فرمودند که حقیقت عبودیت آن است که بدانی عالَم، همه ملک خداست؛ بدانی در تمام ذرات وجود این عالم اراده حضرت حق جاری است و عالم همه جنودالله است. اگر تو هم بنده خدا شدی این لشگر در اختیار تو قرار می گیرد.

رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: درس‌ها را باید خواند؛ اما حقیقت علم و دانش را که در بندگی قرار دارد باید از او خواست تا همیشه انسان را در عرصه های مختلف راهنما باشد و به انسان بیاموزد که چه باید کرد. همین حدیث را امام صادق (ع) در روایتی تبیین فرمودند. آنجا فرمودند که کل علم را من در چهار چیز دیدم که از مهم‌ترین موارد در این حدیث باز همین مساله خداشناسی، خودشناسی، دین شناسی و آسیب شناسی دینی است که چه چیزهایی انسان را از دین خدا خارج می کند.

حجت الاسلام رئیسی بیان کرد: اساس آن چیزی که می‌تواند انسان و شخصیت او را شکل دهد، این چیزهاست؛ باز شدن چشم، قلب، دل و فهم و درک انسان در این حوزه به بندگی خداوند متعال نیاز دارد.

رئیس قوه قضاییه خطاب به اساتید و دانشجویان بیان کرد: خروجی دانشگاه علوم قضایی باید قاضی متدین، واجد شرایط، عالم، اخلاقی و انقلابی باشد.

وی اضافه کرد: امروز در تمام دنیا و در مقالات جدید بحث می‌کنند که ما سال‌های سال است که علم را از اخلاق جدا کرده‌ایم و اشتباه کردیم که نتیجه آن این شد که با علم ابزاری علیه خود انسان و حیات آن ساخته شد و محیط زیست و زندگی انسان را به مخاطره انداخت. باید در کنار علم، اخلاق را قرار دهیم و این را امام صادق (ع) و پیغمبر اکرم (ص) آن روز فرمودند که اگر در کنار علم و دانش اخلاق نباشد، دانشجو و استاد ما اگر در کنار یاد دادن و یاد گرفتن اخلاق نداشته نباشد، این علم و دانش علاوه براینکه گره‌گشا نخواهد بود، گره‌هایی را هم برای خودش و هم برای جامعه ایجاد می‌کند.

حجت الاسلام رئیسی با بیان اینکه علم گره‌گشا علمی است که در کنار آن اخلاق فاضله و کریمه باشد، گفت: من به رئیس دانشگاه، اساتید و مربیان تاکید می‌کنم که دانشگاه علوم قضایی هم در مسائل حقوقی و علمی باید دستی برتر داشته باشد و هم در اخلاقِ حرفه ای دستی برتر داشته باشد؛ به نحوی که دانش آموختگان این دانشگاه در بین فارغ‌التحصیلان حقوق سرآمد باشند؛ به لحاظ اینجا وابسته به قوه قضاییه است و نیازها را خوب تشخیص می‌دهد و انشاءالله متناسب با آن نیازها در جهت رفع آن نیازها تلاش می کند.

رئیس قوه قضاییه با مفید دانستن اطلاع پیدا کردن اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم قضایی از وضعیت دستگاه قضایی اظهار کرد: آقای دکتر محسنی ترتیبی دهند که اساتیدی که از قوه قضاییه به اینجا می‌آیند و تدریس می‌کنند، وضعیت و شرایط دستگاه قضایی را خوب برای عزیزان تبیین کنند.

وی اضافه کرد: اگر بشود در آن مقطعی که عزیزان باید کار تخصصی انجام دهند، در حوزه‌های مختلف قضایی بر اساس رشته‌های موجود در دانشگاه از جمله در حوزه خانواده، مسائل اقتصادی، کیفری، مدنی و سایر رشته‌ها به اطلاعات کاملا به هنگام دسترسی پیدا کنند و بدانند دستگاه قضایی چه نیازهایی دارد و مشکلات امروز در حوزه مربوط به آن‌ها چیست، من کاملا با این روند موافق هستم؛ چرا که دانشجویان این دانشگاه مجموعه‌ای هستند که عموما خود را برای خدمت در دستگاه قضایی آماده می کنند؛ لذا اطلاع پیدا کردن از نیازهای دستگاه قضایی برای عزیزان می تواند بسیار مفید باشد.

حجت الاسلام رئیسی در ادامه خاطرنشان کرد: با همه تلاش‌هایی که بزرگان و اساتید ما در طول چهل ساله بعد از انقلاب برای شکل‌گیری دستگاه قضایی مبتنی بر فقه و حقوق کردند، اما شرایط و وضعیت ما در دستگاه قضایی شرایطی است که تحول جدی می‌طلبد و دلسوزان، مطلعان و کسانی که با دستگاه قضایی آشنا هستند، حتما می‌دانند که این تحول یک ضرورت اجتناب ناپذیر برای قوه قضاییه است.

رئیس دستگاه قضایی در ادامه تصریح کرد: درمجموعه دستگاه قضایی مانند دانشگاه علوم قضایی که گفتیم باید کارش بر یک جزمیت علمی مبتنی باشد، حتما باید کار بر جزمیت استوار باشد و معلوم شود که در این تحول چه باید بشود و راه را چگونه باید دنبال و پیگیری کرد.

وی با تبریک سال تحصیلی جدید خطاب به دانشجویان و اساتید گفت: من با اطلاعاتی که دارم، می‌دانم اینجا اساتید خوبی دارد؛ اما به این میزان نباید اکتفا شود و باید از اساتید صاحبنظر در مسائل حقوقی و قضایی بیشتر استفاده شود و دانشجویان عزیز نیز انشاءالله سال پربرکتی داشته باشند و دانش افزایی و رسیدن به مدارج عالی از جهت علمی و اخلاقی که محصول آن می شود قضات عالم، باتقوا و انقلابی، نتیجه‌اش شکل گیری تحول در دستگاه قضایی و اجرای عدالت برای زندگی مردم باشد.

حجت الاسلام رئیسی ادامه داد: مردم باید احساس کنند این تحول اتفاق افتاده و قاضی، هم حفظ احترام می کند و مهربان است و هم حفظ اقتدار می‌کند و با قدرت و بدون نفوذ از احدی قانون را اجرا می‌کند و از خود نیز نفوذپذیر نیست؛ یعنی حب و بغض شخصی وی دخالت در حکمش نمی‌کند و تلاش می‌کند مسائل را با تدبیر دنبال کند.

رئیس قوه قضاییه عنوان کرد: من در جلسات گفتم که قضات ما انشاءالله در این حوزه با تمام تلاش‌هایی که می‌کنند سعی‌شان این باشد که دستگاه قضایی آن ملجاء و پناهگاهی شود که هم امام (ره) در کلمات نورانی خود فرمودند و هم رهبری تاکید دارند که دستگاه قضایی ملجاء و پناهگاه مردم شود.

وی با بیان اینکه پناهگاه شدن دستگاه قضایی با بخشنامه و دستورالعمل نمی‌شود، گفت: باید این احساس در مردم ایجاد شود که این پدری مهربان است که اگر مورد ظلم قرار گرفتم و به او مراجعه کردم، حتما رفع ظلم خواهد شد. این احساس آن امر مبارکی است که باید با عملکردها اتفاق بیفتد و امیدواریم که انشاءالله سال نو تحصیلی به برکت نام مقدس اباعبدالله (ع) بر شما و اساتید محترم مبارک باشد و ما هم شاهد کاری بهتر و برتر در دانشگاه علوم قضایی باشیم.

###