حمایت مرتضی جوادی‌آملی استادحوزه علمیه از شمس و مولوی
دعوای عرفا و متکلمین و فقها دعوایی قدیمی است که علمی و طلبگی بوده است. اما اینکه این مباحث به ساخت یک فیلم کشیده شود اتفاقی در خور تامل است.
پرسش:بعد از انتشار اخباری درباره ساخت یک فیلم توسط حسن فتحی درباره مولوی، تصویر یک استفتای منتسب به یکی از مراجع تقلید علیه ساخت این فیلم منتشر شده، اما حجت‌الاسلام والمسلمین جوادی آملی، از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه قم با بیان این که «شمس و مولوی خودشان مخالف صوفیه بودند»، اقدام برخی افراد را غیرعلمی و با هدف ایجاد اختلاف و دعوا می‌داند.
دعوای عرفا و متکلمین و فقها دعوایی قدیمی است که علمی و طلبگی بوده است. اما اینکه این مباحث به ساخت یک فیلم کشیده شود اتفاقی در خور تامل است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی استاد حوزه علمیه قم، در پاسخ به این سوال که مبنا و منشا این گونه فتاوا چیست گفت: هر فقیهی جایگاه فقاهت و نوع نگاهش به مسائل ممکن است با فقیه دیگر متفاوت باشد. اینجا یک نزاع صغروی مطرح است که آیا مولوی و شمس ترویج تفکر و فرقه ضاله و مضله می‌کنند یا خیر؟ عده‌ای این اعتقاد را دارند، ولی باید ادله‌شان را ذکر کنند و با توجه به سخنان محکمی که در مطالب مولوی وجود دارد باید این ادعای ضاله بودن بررسی علمی شود. اما برخی دیگر از فقها معتقدند آنچه مولوی و محققین و اهل معرفت مطرح می‌کنند، نه تنها در جهت آیات و روایات و عترت است، بلکه در سایه قرآن و معارف قرار دارد و هرگز در مسیر جریان فکری و فرقه‌ای ضاله نیست. اتفاقا اینها خودشان جزء کسانی هستند که با فرقه صوفیه همواره مبارزه داشتند. خود جناب مولوی و حکمایی مانند صدرالمتالهین مقابل این فرقه بودند و به عنوان «جَهَله صوفیه» مطرح و مردود و محکوم‌شان می‌کنند.
فرزند آیت‌الله جوادی آملی در ادامه با اشاره به اینکه برخی معتقدند اندیشه این شخصیت‌ها در مقابل اهل بیت است، گفت: این سخن و ادعا که اینها در مقابل اهل بیت هستند، نیاز به تامل و تفکر دارد و با توجه به بازخوانی اندیشه این بزرگان، معلوم می‌شود که اینها نه تنها در مقابل اهل بیت نبودند، بلکه خودشان را خاضع این درگاه می‌دانستند و این طور نیست که حالا اگر شعر یا سخنی که با مبانی جور درنیامد داشتند، آنها را در مسیر مخالفت با کتاب و اهل بیت بدانیم.
نظرات بزرگان و فقها همواره مورد احترام و تکریم است
وی دلیل این گونه فتاوا را این طورتوضیح داد: برخی بر اساس این تصور که اینها مخالف اهل بیت هستند، چنین فتاوایی می‌دهند. اما برخی دیگر از فقها این اعتقاد را ندارند و معتقدند اینها در راستای اندیشه اهل بیت هستند و مطالب را با بیانی هنرمندانه و با ذوق و شعر آمیخته و طرح می‌کنند. من فکر می کنم گرچه نظرات بزرگان و فقها همواره مورد احترام و تکریم است و هر چه فرموده‌اند در جایگاه خود مورد احترام است، اما همه نظرها یکسان نیست و این یک نزاع صغروی است و کبرای قضیه این است که همه معتقدند آنچه حق است، همان است که از خدا و اهل بیت به ما رسیده است و باید مورد توجه باشد.
رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء در پایان دلیل دامن زدن به این مسائل را امور غیر علمی دانست و گفت: متاسفانه این مباحث امروزه بیش از یک دعوای علمی مطرح است. برخی به خاطر مسائل سیاسی و اجتماعی به این اختلاف‌ها دامن می‌زنند. در طول تاریخ همواره بین حکما و متکلمین و محدثین و فقها نظرات و اختلاف‌های علمی وجود داشته و همه نظرات محترم است و باید در یک حوزه علمیه باز، این نظرات وجود داشته باشد و نباید با چماق تکفیر و تجهیل و تفسیق اینها رانده شوند، اما اینگونه مسائل بیش از بحث‌های علمی است و بیشتر بحث جریان‌هاست و عده‌ای که نان خود را در دعوا و نزاع می‌جویند دنبال این بحث‌ها هستند؛ وگرنه بحث های علمی همیشه بوده و اختلاف نظر فقها، محترم است.
***
همین چند روز قبل بود که اعلام شد حسن فتحی قرار است فیلم «مست عشق» را درباره زندگی مولوی بسازد و در پی آماده سازی مقدمات آن است. بنابر خبرهای رسیده، این فیلم با همکاری مشترک هنرمندان و سرمایه‌گذاران ایرانی و ترکیه‌ای ساخته خواهد شد و پارسا پیروزفر و شهاب حسینی به عنوان بازیگران نقش‌های مولوی و شمس معرفی شده‌اند.
حالا تصویر پرسش و پاسخی در قالب استفتا منتشر شده که متنی بسیار عجیب و جهت‌دار دارد. عده‌ای از طلاب در سوال خود مدعی شده‌اند سریالی با بودجه دولتی برای بزرگداشت شمس تبریزی در حال ساخت است. در حالی که سریال نیست و فیلم است و قرار است با بودجه خصوصی ساخته شود و اصل موضوع فیلم درباره مولوی است، نه شمس.
آیت‌الله مکارم شیرازی هم در پاسخ نوشته‌اند:
بسمه تعالی
با سلام
با توجه به اینکه این کار سبب ترویج فرقه ضاله صوفیه می‌شود، شرعاً جایز نیست و باید از آن خودداری کرد. ۹۸/۶/۲۸
###