نکاتی که باید درباره اچ‌آی‌وی دانست
پرسش:هفته گذشته خبری به نقل از سازمان بهزیستی منتشر شد که بر اساس آن ابتلا از طریق روابط جنسی محافظت نشده که از آن به عنوان موج سوم یاد می‌شود بیش از دیگر موارد سبب افزایش بیماران اچ‌آی‌ویایدز در ایران شده است.
پرسش:هفته گذشته خبری به نقل از سازمان بهزیستی منتشر شد که بر اساس آن ابتلا از طریق روابط جنسی محافظت نشده که از آن به عنوان موج سوم یاد می‌شود بیش از دیگر موارد سبب افزایش بیماران اچ‌آی‌وی/ایدز در ایران شده است.
این خبر همچنین بر این تأکید داشت که بسیاری از زنان ایران مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز، "در دوران ازدواج بیمار شده‌اند."
این موضوع سوال‌هایی را درباره اچ‌آی‌وی/ایدز برای مخاطبان ما به وجود آورده است که در اینجا به برخی از این سوال‌ها پاسخ می‌دهیم.
علائم اچ‌آی‌وی/ایدز چه هستند و چقدر طول می‌کشد که علائم بروز کند؟
بیشتر افرادی که اچ‌آی‌وی مثبت می‌شوند، دو تا شش هفته پس از گرفتن ویروس علائمی شبیه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا را تجربه می‌کنند. تقریبا ۸۰ درصد افراد اچ‌آی‌وی مثبت، به مدت چند هفته این علائم را تجربه می‌کنند:
- تب
- گلودرد
- خارش بدن
علائم دیگری هم وجود دارد که ممکن است چندان شایع نباشد و در همه افراد بروز نکند:
- خستگی
- درد مفاصل
- درد عضلانی
- تورم غدد
با توجه به اینکه چنین علائمی ممکن است بر اثر بیماری‌های دیگر نیز بروز کنند، اگر فردی این علائم را تجربه کند، لزوما به معنای آلوده شدن به ویروس اچ‌آی‌وی نیست، مگر آنکه در فاصله کوتاهی پیش از آن رفتار پرخطر انجام داده باشد.
اگر تعدادی از این علائم را دارید و فکر می‌کنید که در چند هفته گذشته در خطر آلودگی به اچ‌آی‌وی قرار گرفته‌اید، حتما باید در اولین فرصت آزمایش اچ‌آی‌وی بدهید.
این علائم نشانه مبارزه سیستم ایمنی بدن با ویروس هستند، اما پس از یک دوره کوتاه چند هفته‌ای اچ‌آی‌وی دیگر تا سال‌ها هیچ علائمی برای بیمار ندارد. این مرحله از بیماری دوران نهفتگی اچ‌آی‌وی نامیده می‌شود که می‌تواند تا ده سال ادامه داشته باشد.
پس از پایان دوران نهفتگی اچ‌آی‌وی، سیستم ایمنی بدن بیمار شدیدا تخریب می‌شود که با علائم زیر خود را نشان می‌دهد:
- کاهش وزن
- اسهال مزمن
- تعرق شبانه
- مشکلات پوستی
- عفونت‌های مکرر
- بروز دیگر بیماری‌های جدی و مرگبار
تشخیص زودهنگام اچ‌آی‌وی در جلوگیری از بروز این علائم اهمیت حیاتی دارد و می‌تواند به کنترل و درمان بیماری کمک کند. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند که اگر فردی اعمال پرخطری مانند آمیزش جنسی محافظت نشده انجام داده است که فکر می‌کند خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز برای او وجود دارد، باید بلافاصله برای انجام آزمایش به مراکز درمانی مراجعه کند.
هرچه زودتر فرد در مورد بیماری‌اش بداند بهتر است. این بیماری تا به حال درمان قطعی ندارد، اما می‌توان با درمان‌های موجود تعداد ویروس را کنترل کرد و کاری کرد که طول عمر و کیفیت زندگی بیماران مانند سایر افراد جامعه باشد.
حق نشر عکسGETTY IMAGES
اگر فردی متوجه شد که مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز است باید چه کند؟
اگر جواب آزمایش اچ‌آی‌وی فردی مثبت باشد، باید پس از آن به طور مرتب آزمایش خون بدهد تا پیش از شروع درمان میزان پیشرفت آلودگی به اچ‌آی‌وی بررسی شود. این آزمایش‌ها شامل بررسی مقدار ویروس در خون بیمار و همچنین تاثیر ویروس اچ‌آی‌وی بر سیستم ایمنی بدن است.
پس از انجام این آزمایش‌ها مراحل درمان شروع می‌شود که هدف آن کاهش میزان ویروس در خون بیمار است تا به سیستم ایمنی بدن فرصت ترمیم بدهد و از بروز بیماری‌های دیگر مرتبط با اچ‌آی‌وی نیز پیشگیری کند.
اگر بیمار تحت درمان قرار بگیرد، معمولا میزان ویروس در خون او به اندازه‌ای پایین می‌آید که دیگر احتمال بسیار کمی وجود دارد که ویروس را به دیگران انتقال دهد.
تشخیص ابتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز برای بیماران می‌تواند به قدری ناراحت‌کننده باشد که دچار اضطراب یا افسردگی شوند. کلینیک‌های درمان اچ‌آی‌وی/ایدز، معمولا به بیماران مشاوره می‌دهند تا بتوانند با مشکلات روانی مرتبط با ابتلا به این بیماری مقابله کنند.
اگر بیمار به روانشناس یا مشاور دسترسی نداشته باشد، معمولا توصیه می‌شود که سعی کند با دیگر بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز در ارتباط باشد و از تجربه‌های آنها استفاده کند.
فردی که با اچ‌آی‌وی مثبت زندگی می‌کند، به پزشک، روانشناس و متخصص تغذیه نیاز دارد، هر کدام از این گروه‌ها می‌توانند به این بیماران کمک کنند تا این افراد مانند سایر افراد در جامعه زندگی کنند.
رابطه جنسی امن برای جلوگیری از ابتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز چیست؟
- به هر دونفری که تماس جنسی دارند، توصیه می‌شود از کاندوم استفاده کنند. افرادی که تمایل دارند با هم جنس خود باشند نیز باید از کاندوم‌های مردانه و زنانه استفاده کنند.
- رابطه جنسی مقعدی باعث نمی‌شود که ویروس اچ‌آی‌وی/ایدز منتقل نشود. حتی گفته می‌شود که احتمال انتقال از طریق آمیزش مقعدی بیشتر از آلت تناسلی است. بنابراین باید در هرگونه رابطه مقعدی از کاندوم استفاده شود.
- احتمال انتقال ویروس اچ‌آی‌وی/ایدز از طریق رابطه دهانی با آلت تناسلی وجود دارد، ولی کمتر از انواع دیگر روابط جنسی است. به دلیل احتمال انتقال ویروس برای رابطه دهانی با آلت تناسلی نیز باید از کاندوم استفاده شود.
- به هیچ عنوان نمی‌توان از ظاهر کسی متوجه شد که فرد مبتلا است یا خیر. بنابراین هر رابطه جنسی با استفاده از کاندوم خطر ابتلا را به اندازه قابل توجهی کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
- 'تجاوز' عامل اصلی ابتلای کودکان خیابانی ایران به ایدز است
- مبتلایان به ایدز در ایران تحت چه فشارهایی هستند؟
- اچ‌آی‌وی/ایدز؛ چرا کمپین‌های غربی موفق بوده‌اند؟
حق نشر عکسSCIENCE PHOTO LIBRARY
نکات مهم و لازم درباره زندگی کردن با افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز چیست؟
بهترین مکانی که بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز می‌توانند مورد مراقبت قرار بگیرند، در خانه خود و در میان افرادی است که آنها را دوست دارند. در سراسر دنیا افراد زیادی با این بیماری زندگی می‌کنند و می‌توانند برای مدت طولانی یک زندگی فعال و پربار داشته باشند.
اگر به عنوان شریک زندگی، خانواده یا دوست با فرد مبتلا به اچ‌ای‌وی/ایدز زندگی می‌کنید، نکات زیر را در خاطر داشته باشید:
- به طور مرتب با پزشک فرد مبتلا در ارتباط باشید تا از آخرین مراحل درمان و مراقبت مورد نیاز بیمار مطلع شوید.
- یادتان باشد که ویروس اچ‌آی‌وی از طریق هوا، غذا، آب، قاشق و بشقاب و لیوان، نشیمنگاه توالت، حشرات، حیوانات خانگی و هر چیزی که آغشته به خون، منی، ترشحات واژنی یا شیر پستان فرد مبتلا نباشد، منتقل نمی‌شود.
- شما از طریق ادرار، مدفوع، استفراغ، آب بینی، بزاق و عرق فرد مبتلا، آلوده به ویروس اچ‌ای‌وی نخواهید شد مگر آنکه این موارد به خون بیمار آغشته باشند.
- شما می‌توانید به غذا خوردن، لباس پوشیدن و حتی توالت و حمام کردن بیمار کمک کنید، بدون اینکه خودتان در خطر ابتلا به ویروس قرار بگیرید.
- گرفتن دست، بغل کردن، ماساژ دادن و هرگونه تماس دیگری با فرد مبتلا هیچ خطری برای شما ندارد و حتی برای حمایت عاطفی فرد مبتلا توصیه می‌شود.
- با توجه به اینکه بیمار مبتلا به به اچ‌ای‌وی/ایدز سیستم ایمنی ضعیفی دارد، همیشه یادتان باشد که پیش از تماس با بیمار دستانتان را بشویید تا باعث انتقال بیماری‌های دیگر به او نشوید.
- اگر جایی از بدنتان به خصوص دستانتان زخم یا بریدگی دارید، هنگام تماس با بیمار احتیاط‌های لازم را انجام دهید تا خودتان و او را در خطر قرار ندهید.
- اگر سرماخوردگی یا آنفلوانزا گرفته‌اید، مدتی از فرد مبتلا به اچ‌ای‌وی/ایدز دور شوید؛ بدن این بیماران گاهی حتی توان مقابله با یک سرماخوردگی ساده را ندارد.
- تیغ، مسواک، موچین، ناخن‌گیر، گوشواره یا هر وسیله دیگری که احتمال آلوده شدن به خون بیمار را دارد، با فرد مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز به طور مشترک استفاده نکنید.
- لباس‌های بیمار را می‌توانید همراه با لباس‌های خودتان بشویید، اما اگر نگران آلودگی آنها به خون یا دیگر مایعات بدن بیمار هستید می‌توانید از آب جوش و سفیدکننده استفاده کنید.
مهمترین رکن اساسی مرتبط با اچ‌آی‌وی، پذیرش جامعه و خانواده است. این بیماری فقط از راه تماس جنسی، ترزیق و مادر به نوزاد منتقل می‌شود. فرد مبتلا باید به درمان و بازگشت به جامعه تشویق شود. بیماران اچ‌آی‌وی/ایدز نیاز به ترحم ندارند، نیاز به برخورد یکسان دارند و همه افراد جامعه می‌توانند در کنترل این بیماری موثر باشند.
###