ایده دانشجویی به‌جای لباس ملی پرستاری/
لباس اسلامی پرستاری که در دانشگاه زاهدان رونمایی شد، جنجال به پا کرد
پرسش:صحبت درباره لباس زنان را همراه با پسوند «ملی» و «اسلامی» زیاد می‌شنویم. هرچند وقت یک‌بار هم نمایشگاهی برپا می‌شود که در آن از تولیدکننده‌ها و طراحان لباس خواسته شده که محصولاتشان را با عنوان پوشش ملی و اسلامی به نمایش بگذارند؛ البته اغلب این نمایشگاه‌ها با انتقادهای زیادی مواجه می‌شوند بیشتر همه از این جهت که در بسیاری از محصولات یا خلاقیت وجود ندارد یا راحت نیستند یا قیمت محصول بسیار بالا رفته و... اما خبری که اخیرا از همین دست منتشر شد بیشتر از بقیه سروصدا کرد و تنها شامل انتقادهای کارشناسان نمی‌شد بلکه کاربران شبکه‌های مجازی هم نسبت به آن واکنش‌های زیادی نشان دادند.
پرسش:صحبت درباره لباس زنان را همراه با پسوند «ملی» و «اسلامی» زیاد می‌شنویم. هرچند وقت یک‌بار هم نمایشگاهی برپا می‌شود که در آن از تولیدکننده‌ها و طراحان لباس خواسته شده که محصولاتشان را با عنوان پوشش ملی و اسلامی به نمایش بگذارند؛ البته اغلب این نمایشگاه‌ها با انتقادهای زیادی مواجه می‌شوند بیشتر همه از این جهت که در بسیاری از محصولات یا خلاقیت وجود ندارد یا راحت نیستند یا قیمت محصول بسیار بالا رفته و... اما خبری که اخیرا از همین دست منتشر شد بیشتر از بقیه سروصدا کرد و تنها شامل انتقادهای کارشناسان نمی‌شد بلکه کاربران شبکه‌های مجازی هم نسبت به آن واکنش‌های زیادی نشان دادند.
وقایع اتفاقیه نوشت: ماجرا از این قرار بود که تصویر مانکنی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که پوششی مانند چادر داشت و تنها سفیدی محدودی که جلوی لباس بود نشان می‌داد که می‌تواند متعلق به گروه پزشکی باشد. در این تصویر چند نفر هم در حال رونمایی از این مانکن دیده می‌شدند. در توضیحات عکس آمده بود: «رونمایی از لباس پرستاری اسلامی در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان».
این عکس واکنش‌های زیادی از سوی مردم به همراه داشت. عده زیادی با فکر اینکه چنین لباسی قرار است در آینده نزدیک بر تن پرستاران بخش‌های درمانی دیده شود به آن انتقاد می‌کردند و عده دیگری هم ماجرا را به طنز برگزار می‌کردند اما تمام واکنش‌های منفی بود. این واکنش‌ها به حدی بالا گرفت که مسئولان وزارت بهداشت را هم به تکاپوی جواب دادن انداخت.
معاون پرستاری وزارت بهداشت دیروز دراین‌باره گفت: «لباس جدید پرستاری رونمایی‌شده در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با مبانی علمی و کارشناسی پوشش‌های پزشکی و پرستاری مغایرت دارد.»
او درباره اینکه ماجرا چه بوده و این لباس از طرف چه نهادی و به چه منظور ارائه شده، توضیحی نداد، صرفا پای وزارت بهداشت را از مسئله بیرون کشید و گفت: «تصمیم مذکور، در سطح وزارت بهداشت به هیچ عنوان مورد تأیید نیست و توصیه می‌شود که از این‌گونه تصمیمات شخصی و سلیقه‌ای در مسائلی با ابعاد کشوری پرهیز شود.»
علی‌محمد آدابی، رئیس سازمان نظام پرستاری در گفت‌وگو با «وقایع‌اتفاقیه» اتفاقی که در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان روی داده را که یک کار دانشجویی و در حد ارائه پیشنهاد اعلام می‌کند و می‌گوید: «کاری که دوستان ما در دانشگاه زاهدان کرده‌اند در حد ایده‌پردازی دانشجویی بوده و این فرصت به دانشجویان داده شده که ایده‌هایشان را در‌این‌زمینه مطرح کنند، احتمالا این ایده هم برگزیده شده اما این اقدام به معنی اینکه قرار است از چنین ایده‌ای استفاده شود، نیست. در این طرح از نظام پرستاری و معاونت پرستاری وزارت بهداشت کمک گرفته نشده است؛ بنابراین طرحی که از آن رونمایی شده از سوی این نهادهای مورد تأیید نیست.»
او ادامه می‌دهد: «وقتی قرار است برای کارکنان و فعالان یک حرفه‌ای اعم از کارگاهی، خدماتی، تولیدی و... لباس فرم تهیه شود باید از کارشناسان این حوزه کمک گرفته شود و طرحی که تصاویرش منتشر شده بعید است که چنین مرحله‌ای را طی کرده باشد زیرا نتیجه آن به‌هیچ‌وجه کاربردی نیست.»
آدابی درباره اقتضائات لباس پرستاری می‌گوید: «طراحی فرم پرستاران باید تابع شرایط و محیط کاری آنها باشد. این لباس در وهله اول باید راحت باشد و هوا در آن به‌خوبی جریان داشته باشد و به اصطلاح تهویه داشته باشد چون در بسیاری از مواقع این لباس ساعت‌ها در تن پرستار است و پرستار باید ساعت‌ها بر بالین یک بیمار باشد و امکان تعویض لباس تا ساعت‌ها وجود ندارد درحالی که لباسی را که ما در تصاویر منتشر شده می‌بینیم بعید است بیشتر از 10 دقیقه از سوی یک پرستار تحمل شود. معلوم نیست این لباس با چه دانشی و بر چه اساسی طراحی شده است اما اصلا راحت به نظر نمی‌رسد.»
او درباره رنگ لباس هم انتقاد می‌کند و می‌گوید: «ویژگی‌های فنی هم در این لباس لحاظ نشده است. رنگ مشکی به‌هیچ‌وجه مناسب بخش‌های درمانی نیست و هم از نظر روحی بیمار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و هم از نظر بهداشتی مناسب به نظر نمی‌رسد. لباسی که کادر درمان می‌پوشند باید کاملا روشن باشد تا بتواند ترشحاتی مانند خون و آلودگی‌های مختلف را به‌راحتی نشان دهد و تمیزی آن کاملا مشخص باشد. برای همین هم در بخش‌های مختلف درمان از لباس‌های روشن برای پرستاران استفاده می‌شود. این رنگ تا حد زیادی بر روحیه بیماران هم تأثیر مثبت می‌گذارد؛ مثلا در بخش‌های کودکان سعی می‌شود از رنگ‌های روشن و شاد مانند سبز و صورتی استفاده شود تا علاوه بر اینکه لباس آلودگی‌ها را نشان می‌دهد احساس شادی به بیماران منتقل کند.»
او درباره استانداردهای جهانی لباس فرم می‌گوید: «در تمام دنیا اصطلاحی با عنوانdress code وجود دارد که نشان می‌دهد لباس کارکنان بخش‌های مختلف نهادهای مختلف چه ویژگی‌هایی باید داشته باشند، حالا ما به اقتضای فرهنگ و دین خودمان تغییراتی در این لباس‌ها ایجاد می‌کنیم مثلا لباس خانم‌ها را بلند‌تر در نظر می‌گیریم اما در کلیات این استانداردها نمی‌توان دخالت کرد چون بر‌اساس مسائل فنی و مطالعات صورت‌گرفته تعیین شده‌اند و منطقی به نظر می‌رسند؛ بنابراین وقتی ما از لباس ملی حرف می‌زنیم باید استانداردها را هم رعایت کنیم؛ البته همان‌طور که گفتم لباسی که باعث این جنجال‌ها شده در حد یک ایده دانشجویی بوده و لازم نیست با آن برخورد شود.»
همان‌طور که آدابی می‌گوید قبلا هم تلاش‌هایی برای تولید لباس ملی برای کارکنان بخش‌های درمانی شده است؛ مثلا سال 93، محمد شریفی‌مقدم که در آن زمان دبیرکل خانه پرستار بود از طراحی لباس ملی برای پرستاران بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در سراسر کشور خبر داد و گفت: «طراحی لباس با همکاری سازمان نظام پرستاری و کمک وزارت بهداشت انجام می‌گیرد. هم اکنون کارهای مقدماتی برای طراحی لباس پرستاران در حال انجام است و قرار است تا با طراحی لباس جدید بتوانیم از لباسی که درحال‌حاضر وجود دارد، دور شویم. در طراحی لباس جدید علاوه بر تغییراتی که در بحث روز دنیا در حوزه پرستاری وجود دارد، سعی می‌شود بهداشتی بودن و اسلامی بودن پوشش نیز در نظر گرفته می‌شود. لباس ملی پرستاران برای تمامی مراکز درمانی اعم از بیمارستان‌های دولتی و خصوصی است. درواقع، وزارت بهداشت این لباس را به‌عنوان الگوی ملی در نظر گرفته است.»
او که حالا قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری کشور در صف منتقدان از لباسی که تصویرش در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، قرار گرفته و می‌گوید: «پوشش پرستاران باید با توجه به خدماتی که در بخش‌های مختلف مراکز درمانی ارائه می‌دهند، طراحی شود.»
شریفی‌مقدم ادامه می‌دهد: «با توجه به ماهیت حرفه پرستاری که می‌بایست در شرایط متفاوت، بستگی به وضعیت بیماران، خدمات مورد نیاز را ارائه بدهد؛ لذا، لازم است که در طراحی لباس فرم پرستاران، به ویژگی‌های حرفه پرستاری توجه شود. با توجه به حضور پرستاران در بخش‌های مختلف مراکز درمانی اعم از اورژانس، اتاق عمل، بخش‌های مراقبت‌های ویژه، بخش کودکان و...، می‌بایست لباس فرم آنها به گونه‌ای طراحی شود که علاوه بر اینکه ساده، راحت و حتی زیبا باشد، خللی در ارائه خدمات آنها به بیماران به وجود نیاورد. به‌عنوان مثال، در بخش کودکان بیمارستان‌های دنیا، از لباس‌های رنگی و شاد برای پرستاران استفاده می‌شود. حتی این وضعیت در بخش بیماران سرطانی نیز وجود دارد چون احساس می‌شود باید به بیمار روحیه شادابی داد.»او می‌گوید: «لباس فرم پرستار به شکل چادر، می‌تواند در بخش‌های عفونی که پرستاران حضور دارند، منشأ انتقال عفونت و بیماری شود. از‌همین‌رو، رونمایی از لباس جدید در یکی از بخش‌های دانشگاهی کشور، کار غیر‌کارشناسی و غیر‌فنی بوده است.» قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری کشور با تأکید بر اینکه تهیه لباس فرم پرستاران نیازمند کار تخصصی و فنی است، می‌گوید: «این کار وظیفه معاونت پرستاری وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری است و تاکنون جلسات متعددی نیز در همین زمینه تشکیل شده است.»
###