سیکا و شانگهای، فرصتی برای احیای دوستی تاجیکستان و ایران
پرسش: برخی تحلیلگران معتقدند که برپایی اجلاس شانگهای و سیکا در قرقیزستان و تاجیکستان در روزهای ۲۴ و ۲۵ خرداد فرصت مناسبی بوده تا در دیدار روسای جمهوری ایران و تاجیکستان روابط دو کشور هم فرهنگ و هم زبان احیا شود.
در چهار سال گذشته به خاطر بروز برخی سو تفاهم‌ها روابط دو کشور تا اندازه‌ای سرد شده بود اما با عزم دو دو طرف برای گرم شدن روابط، دیدارهای مقام‌های تهران و دوشنبه از چند ماه پیش از سرگرفته شد.
در ادامه این دیدارها، اکنون نیز به دعوت امامعلی رحمان حسن روحانی برای حضور در اجلاس سیکا به دوشنبه خواهد رفت ضمن اینکه دو رئیس جمهور امروز جمعه نیز در حاشیه اجلاس شانگهای در بیشکک قرقیزستان همدیگر را ملاقات می‌کنند.
به گفته رشید غنی عبدالله، تحلیلگر تاجیک، روابط خوب دو کشور ایران و تاجیکستان به منفعت کشورهای عضو شانگهای هم هست از اینرو آنان خواهان روابط گرم دودوشنبه و تهران هستند. تاجیکستان در این سازمان عضو رسمی و ایران ناظر است که قرار است عضویت رسمی ایران هم در این نشست بررسی شود.
از آخر سال گذشته تلاش‌ها برای بهبودی روابط عضو کشورهای شانگهای از جمله ایران و تاجیکستان آغاز شد. رشید غنی عبدااله گفت از سرد شدن روابط ایران و تاجیکستان هیچکدام از دو کشور بهره‌ای نبردند از اینرو ضروری دانستند که تنش‌ها را از میان بردارند.
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران از روز پنجشنبه برای شرکت در پنجمین کنفرانس "تعادل و اعتماد سازی در آسیا" (سیکا) در تاجیکستان و نوزدهمین اجلاس سازمان همکاری شانگهای در قرقیزستان به شهرهای دوشنبه و بیشکک پایتخت‌های این دو کشور آسیای میانه سفر کرده است.
در سیکا نشست سران اکثر کشورهای منطقه وضع امنیتی را بررسی می‌کنند. نشست شانگهای هم امروز در بیشکیک در حال برگزاری است که با احتمال زیاد موضوع عضویت ایران در آن باید مطرح شود.
در آغاز سال جاری بود که بعضی از مقام‌های تاجیکستان و ایران در گفت وگوهای خود پیام دادند، که روابط تهران و دوشنبه در حال گرم شدن است.
رئیسان جدید و پیشین مرکز تحقیقات راهبردی ریاست جمهوری تاجیکستان در همان ایام در نشستی مطبوعاتی اعلام کردند که در سال ۲۰۱۹ روابط با جمهوری اسلامی ایران احیا خواهد شد.
همچنین امامعلی رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان نظام الدین زاهدوف معاون سابق وزیر امور خارجه این کشور را به عنوان سفیر دوشنبه در تهران منصوب کرد. محمد تقی صابری معاون سابق وزارت خارجه سفیر جدید جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان شد وی با پیام بهبود روابط مأموریت خود را در این کشور آغاز کرد.
روابط تهران - دوشنبه از ابتدای استقلال تاجیکستان در سال ۱۹۹۱ درحال رشد بوده است، برسمیت شناختن استقلال تاجیکستان از سوی ایران به عنوان اولین کشور در جهان دلیلی بر این مدعاست.
در جریان ناآرامی‌های سالهای ۱۹۹۷-۱۹۹۲ تاجیکستان، ایران برای رفع این ناآرامی‌ها پا پیش گذاشت و میزبانی چندین دور از مذاکرات صلح تاجیک‌ها را بر عهده گرفت به طوری که یکی از طرف‌های اصلی مذاکرات صلح به شمار می‌رفت.
حضور پررنگ ایران در بازسازی تاجیکستان از جمله در صحنه‌های اقتصادی این کشور هم بر روابط تنگاتنگ دو کشور افزود. احداث ساختمان نیروگاه سنگ‌توده و تونل استقلال از جمله سرمایه گذاری‌های ایران در این کشور هم فرهنگ و هم زبان بوده است.
**سیکا و شانگها
طرح ایجاد نشست سران تعامل و اقدامات اعتمادسازی در آسیا (سیکا) در اکتبر ۱۹۹۲ میلادی در چهل و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد از سوی «نورسلطان نظربایف» رئیس جمهوری قزاقستان به منظور ارتقای روابط دو جانبه و همکاری میان کشورهای آسیایی با هدف ایجاد ثبات و برقراری امنیت در منطقه مطرح و این سازمان در سال ۱۹۹۶ به طور رسمی تشکیل شد. نشست سران سیکا هر ۴ سال یک بار و اجلاس وزرای خارجه هر ۲ سال یک بار برگزار می‌شود.
اکنون این سازمان ۲۲ عضو دارد و در برگیرنده ۱۲ عضو ناظر مشتمل بر سازمان‌های بین المللی همچون سازمان ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری در اروپا، اتحادیه عرب و تعدادی از کشورها از جمله مالزی، اندونزی، ویتنام، ژاپن، اوکراین و آمریکا است.
اولین و دومین اجلاس سران سیکا در سالهای ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ در شهر آلماتی پایتخت قزاقستان و اجلاس چهارم در سال ۲۰۱۴ در شانگهای چین برگزار شد.
ایران، قزاقستان، افغانستان، پاکستان، کره جنوبی، چین، روسیه، هند، فلسطین، مغولستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و تایلند از جمله اعضای سازمان سیکا هستند.
روحانی روز گذشته منظور حضور در نشست سازمان همکاری‌های شانگهای که با حضور سران ۱۱ کشور از جمله تاجیکستان، روسیه، چین، قزاقستان، ازبکستان، هند و پاکستان در قرقیزستان به بیشکک پایتخت این کشور رفت.
سازمان همکاری شانگهای یک سازمان بین‌المللی بین دولتی است که در ۱۵ ژوئن سال ۲۰۰۱ میلادی در شهر «شانگهای» توسط قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان تأسیس شد. در نشست این سازمان در «تاشکند» در سال ۲۰۱۶ میلادی نمایندگان هندوستان و پاکستان یادداشت‌هایی را برای عضویت ثابت در سازمان همکاری شانگهای امضا کردند و در هفدهمین نشست در آستانه قزاقستان این دو کشور به عضویت کامل این سازمان پذیرفته شدند. اکنون جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، مغولستان و بلاروس اعضای ناظر این سازمان هستند. در اجلاس هفدهم ریاست سازمان همکاری شانگهای از قزاقستان به چین واگذار و نشست پارسال این سازمان هم روزهای ۱۹ و ۲۰ خرداد امسال در شهر 'چینگ دایو' واقع در استان 'شاندونگ' در شرق پکن برگزار شد. 'شاندونگ' در شرق پکن برگزار شد.
###