کشف نادر در شهرسوخته؛ میمون باستانی در قفس

پرسش: سرپرست گروه باستان شناسی شهرسوخته گفت: بر پایه برسی ها و مطالعات علمی روی اسکلت میمون کشف شده در گورستان شهر سوخته، این حیوان در حالت اسارت در قفس مرده و به سبب اهمیت آن برای صاحبش همچون کودکی به همراه ظرفی زیبا دفن شده است.

 

 

دکتر سید منصور سید سجادی در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: پیدا شدن اسکلت نوعی میمون در یکی از قبور شهر سوخته مهمترین کشف 2 سال گذشته این محوطه باستانی بوده است.
سرپرست گروه باستان شناسی شهرسوخته بیان کرد: اهمیت پیدا شدن این میمون در شهر سوخته 2 علت دارد، یکی اینکه این نوع میمون اصولا در جغرافیای ایران وجود ندارد و خارج از فلات بزرگ ایران وارد شده و در مطالعات انجام شده این نوع میمون در شمال هندوستان تا مرزهای چین و آسیای مرکزی وجود داشته، بنابراین میمون یادشده جزو کالاهای وارداتی به شهر سوخته بوده است.
وی گفت: چون شهر سوخته با سرزمین های شرقی ایران مانند شمال هندوستان و آسیای مرکزی مراوده های تجاری فراوانی داشته و اطلاعات خیلی زیادی در این زمینه وجود دارد، متوجه شدیم که این میمون از آنجا آمده است.
سید سجادی افزود: مساله دیگر اینکه اصولا این میمون ها در دنیای باستان مانند کالای لوکس و اشرافی محسوب می شده و اینها را بیشتر برای هدیه دادن به افرادی که در جامعه دارای طبقه خاص اجتماعی بودند مانند انسان های نخبه، تاجر، حاکم، روحانی یا در کل کسانی که دارای شخصیت خاصی بودند، وارد می کردند.
وی اظهار کرد: مهمترین نکته ای که در مورد اهمیت این میمون وجود دارد این است که میمون چون خردسال بوده و کمتر از پنج سال سن داشته در شهر سوخته دفن شده و قبری برای این میمون مانند قبر کودکان خردسال شهر سوخته ساخته اند و اهمیتی که این میمون برای صاحبش داشته مانند کودکان بوده است.
سرپرست گروه باستان شناسی شهر سوخته ادامه داد: در شهر سوخته کودکان را معمولا بدون اشیا و هدایا دفن می‌ کردند یا هدایای کمی برای شان می گذاشتند به عنوان مثال برای یک کودک سه یا چهار ساله یک کاسه، بشقاب، لیوان یا محتویات غذایی و نوشیدنی در کنارش قرار می دادند و دفنش می ‌کردند و این میمون چون خردسال بوده مانند بچه های آن زمان دفن شده و در کنارش لیوانی منقوش وجود داشته است.
وی گفت: این مساله بسیار جالبی است که باید مطالعه شود تا بفهمیم نقش این میمون چه بوده زیرا یک احتمال بسیار کمی که وجود دارد این است که اگر این میمون از شمال هندوستان وارد شده باشد، به دلیل اینکه در هندوستان جانور پرستی و بت پرستی رایج بوده و هنوز هم رایج است امکان دارد این میمون نیز مثل بعضی دیگر از جانوران که در منطقه هندوستان پرستش یا ستایش می‌شدند همان نقش را برای صاحبش در شهر سوخته داشته یعنی به عبارت دیگر صاحب این میمون آدمی با یکسری اعتقاداتی بوده که میمون را به این منطقه آورده است.
سید سجادی بیان کرد: این میمون به دلیل اینکه در اسارت و داخل قفس نگهداری می شده مرده و این موضوع را از مطالعه چگونگی رشد و شکل گرفتن استخوان ها به خصوص پاها و دست هایش متوجه شدیم و این یک کشف بسیار مهمی بوده که در حال حاضر در مهمترین مجله استخوان باستان شناسی جانوری جهان به انگلیسی چاپ شده و فارسی آن نیز تا 2 یا سه ماه دیگر منتشر خواهد شد.
سرپرست گروه باستانشناسی شهر سوخته با اشاره به فصل های مختلف کاوش در این محوطه باستانی گفت: از سال 76 تا سال گذشته 17 فصل کاوش در شهر سوخته انجام شده که در این میان چهار سال به دلایلی این حفاری تعطیل بوده است.
وی اظهار داشت: بر اساس برنامه ریزی ها، سه فصل دیگر حفاری باید انجام شود تا یک دوره 20 ساله یا 20 فصل حفاری به اتمام برسد و بعد از آن تا 2 سال کار حفاری متوقف خواهد شد و تنها کارهای مطالعاتی و انتشارات را تکمیل خواهیم کرد.
دکتر سید سجادی افزود: کار کاوش هرساله در فصل پاییز و زمستان انجام می شود اما به دلیل مشکلات اداری به خصوص مسائل مالی و کمبود بودجه امیدواریم امسال اوایل آبان فصل کاوش شروع شود زیرا یک محوطه بزرگ مانند شهر سوخته هنوز کار بسیار دارد.
وی بیان کرد: قسمت هایی در شهر سوخته وجود دارد که کاوش در آنها خیلی واجب است البته باید سه تا چهار نسل، باستان شناسی در این منطقه انجام شود.
سرپرست گروه باستان شناسی شهر سوخته گفت: چیزی که برای من خیلی اهمیت دارد، تکمیل کارها در منطقه مسکونی شرقی شهر سوخته است زیرا به دنبال یافتن دوره های قدیمی تر این شهر هستیم یعنی در حفاری های این چند ساله بیشتر دوره هایی را کار کردیم که متعلق به حدود 2 هزارو 300 تا 2 هزارو 800 قبل از میلاد مسیح بوده است.
وی با بیان اینکه به یک سلسله اطلاعاتی از دوره های قدیمی تر شهر سوخته دست یافته ایم، افزود: از سال گذشته کارهایی را در یک قسمت هایی از شهر سوخته آغاز کردیم اما متاسفانه به دلیل مسائل مالی و کمبود بودجه خیلی نتوانستیم پیشروی کنیم.
سرپرست گروه باستان شناسی شهرسوخته ادامه داد: 2 ساختمان بزرگ نیز در مرکز «تپه شهر سوخته» وجود دارد که کار کاوش یکی از آنها را از 2 سال پیش شروع کردیم و امیدواریم امسال بتوانیم ساختمان دیگر را کاوش کنیم. 
وی اظهار کرد: تاکنون در 17 فصل کاوش تنها بین چهار تا پنج درصد محوطه شهرسوخته کاوش شده و این کشفیات شامل ساختمان ها، اشیا یا مسائل جامعه ‌شناسانه بوده است.
سجادی گفت: شهر سوخته مانند تمامی محوطه ‌های باستانی اطلاعاتی راجع به شناسایی مردم، بیماری ها و وضعیت تغذیه به باستان شناسان داده است.
وی افزود: در منطقه سیستان جایی را قدیمی تر از شهر سوخته نداریم، یعنی حدود 5200 سال پیش این شهر شکل گرفته و فعلا چیزی در سیستان پیدا نشده که از این تاریخ قدیمی تر باشد، بنابراین اینجا یک دوره است که به آن دوران آغاز شهرنشینی می گوییم.
این باستان شناس متخصص و با تجربه ادامه داد: شهر سوخته حدود 5200 سال پیش به صورت یک روستا بوده که در عرض 500 سال گسترش پیدا کرده و حالت شهر به خود گرفته و اوج شکوفایی شهرسوخته 4300 تا 4600 سال پیش بوده است.

 

###