ردیابی متان در مریخ و سوالات در مورد وجود حیات

پرسش:یک فضاپیمای اروپایی در مدار همسایه زمین، مریخ، یافته ای دایر بر آزاد شدن گاز متان از سطح این سیاره را تایید کرده است.

جهش در مقدار گاز متان ابتدا توسط مریخ نورد ناسا به نام "کنجکاوی" در سطح این سیاره اندازه گیری شده بود و حالا مدارگرد "مریخ اکسپرس" آن را تایید کرده است.

ماهیت و ابعاد گاز متان در اتمسفر مریخ موضوع بحث های داغ بوده است.

این گاز مورد علاقه پژوهشگران است چون علاوه بر فرآیندهای طبیعی می تواند توسط موجودات زنده هم تولید شود.

از آنجا که گاز متان در اتمسفر مریخ دوام زیادی نخواهد داشت، ردیابی آن به این معنی است که اخیرا آزاد شده.

نشانه های کاملا واضح متان ابتدا در روز ۱۵ ژوئن ۲۰۱۳ توسط مریخ نورد "کنجکاوی" اندازه گیری شد.

داده هایی که یک روز بعد از آن توسط ابزاری به نام "طیف سنج فوریر سیاره ای" (پی اف اس) در مدارگرد "مریخ اکسپرس" جمع آوری شد، وجود آن را تایید کرد.

نتایج این یافته اکنون در نشریه "علوم زمین شناسی نیچر" چاپ شده است.

مارکو گیورانا محقق اصلی "پی اف اس" گفت: "به طور کلی ما به غیر از آن یک مورد متانی ردیابی نکردیم. در آن مورد میزان اندازه گیری شده ۱۵ پارت در میلیارد در اتمسفر بود، که درست یک روز بعد از همان روزی بود که مریخ نورد کنجکاوی جهشی به اندازه شش پارت در میلیارد را گزارش کرد."

"هرچند پارت در میلیارد نماینده فقط مقدار اندکی از این گاز است، اما برای مریخ کاملا زیاد است - اندازه گیری های ما معادل وجود حدودا ۴۶ تن متان در ناحیه ای به وسعت ۴۹ هزار کیلومتر مربع است که از فضا مشاهده شد."

در زمان ردیابی این گاز توسط مریخ نورد، تصور می شد که متان ممکن است از نقطه ای در شمال "کنجکاوی" نشات گرفته باشد، چون جهت اصلی باد در آن زمان رو به جنوب بود، و منشا انتشار گاز از داخل گودال "گیل" بود که کنجکاوی در آن فرود آمده بود.

بیولوژی یا ژئولوژی؟

راه های مختلفی برای تولید گاز متان در مریخ وجود دارد.

میکروب ها، اگر در مریخ وجود داشته باشند، می توانند منبع تولید آن باشند. همچنین امکان آن هست که ریزارگانیسم ها زمانی در گذشته های دور مریخ گاز متانی تولید کرده باشند که در داخل یخ به دام افتاده و با ذوب یخ آزاد می شود.

اما فرآیندهایی زمین شناسی هم هست که می تواند به انتشار متان منجر شود، بدون نیاز به وجود حیات. اینها شامل سرپینتینزیاسون - فرآیند تغییر کانی ها در پوسته با کمک حرارت و آب است.

یک مدارگرد دیگر به نام "ردیاب گاز اگزومارس" که برای شناسایی همه ترکیب های اتمسفر مریخ طراحی شده در سال ۲۰۱۶ پرتاب شد اما هنوز نتایج مطالعات آن منتشر نشده است.

 

###