نشنال اینترست: چگونه ایران می‌تواند در جنگ، ناوهای هواپیمابر آمریکا را غرق کند
پرسش:سباستین رابلین در نشنال اینترست نوشت: در سال ۲۰۰۹ فاش شد که چین یک موشک میان‌برد بالیستیک سیار موسوم به دی اف ۲۱دی ساخته که به منظور غرق کردن کشتی‌هایی در مسافت ۹۰۰ مایلی قابل استفاده است.
پرسش:سباستین رابلین در نشنال اینترست نوشت: در سال ۲۰۰۹ فاش شد که چین یک موشک میان‌برد بالیستیک سیار موسوم به دی اف ۲۱دی ساخته که به منظور غرق کردن کشتی‌هایی در مسافت ۹۰۰ مایلی قابل استفاده است.
برد این موشک که از هواپیماهای مستقر روی عرشه ناوهای هواپیمابر آمریکایی بیشتر است، باعث شد این دستاورد فنی به تردیدها درباره بقاپذیری این ناوها دامن بزند. این نگرانی نیز موجب شد که نیروی دریایی آمریکا از موشکهای ضدبالستیک اس ام-۳ روی ناوشکن‌ها و ناوهای خود استفاده کند. موشکهای بالیستیک به منظور به حداکثر رساندن برد و شتاب خود، مسیری منحنی شکل را می‌پیمایند که گاهی پیش از شیرجه رفتن با شتاب باورنکردنی به سمت هدف، از جو زمین نیز فراتر می‌روند. البته تا یک دهه قبل، هیچ موشک ضد کشتی بالیستیکی عملیاتی نشده بود. (در شوروی سابق یک نمونه ساخته شد اما در عمل مورد استفاده قرار نگرفت). دلیلش این است که برنامه‌ریزی موشکهای بالیستیک برای هدف قرار دادن شهر‌ها و پادگان‌ها بسیار آسانتر از هدف قرار دادن کشتی‌های در حال حرکت روی آب است.
به گزارش «انتخاب»؛ تنها دو سال بعد ایران نیز اعلام کرد که موفق شده یک موشک بالیستیک ضد کشتی بسازد. سخنان تهران درباره توانمندی‌های فنی نظامی زبانزد است اما در سال ۲۰۱۳ تصاویر آزمایش موفقیت‌آمیز این موشک منتشر شد و در سال ۲۰۱۴ نیز نهادهای اطلاعاتی آمریکا، این توانایی ایران را تایید کردند. این موشک که نام خلیج فارس را بر خود دارد، نسخه توسعه یافته موشک بالیستیک کوتاه‌برد فاتح ۱۱۰ می‌باشد. موشک سیار فاتح ۱۱۰ به علت استفاده از سوخت جامد، قابل شلیک با سرعت زیاد است اما موشکهای سوخت مایع به چند روز زمان برای سوختگیری نیاز دارند. موشک خلیج فارس از یک جستجوگر الکترواپتیکال/ مادون قرمز برای ردیابی هدف استفاده می‌کند تا کلاهک جنگی ۱۴۳۳ پوندی خود را به هدف شناور متحرک بکوبد. البته این مسأله تایید نشده چرا که ایران جستجوگر این موشک را در تصاویر پوشانده است. در سال ۲۰۱۳ رسانه‌های ایرانی مدعی شدند که موشک توانسته هدف متحرکش را با دقت هشت متری هدف قرار دهد. در سال ۲۰۱۴ سی اس آی اس ارزیابی کرد که این موشک به طور میانگین در دوازده متری هدف خود فرود می‌آید و احتمال داد که هم‌اکنون در واحد‌های دریایی سپاه ایران مورد استفاده قرار گرفته باشد. اما برد موشک خلیج فارس، یک‌چهارم موشک چینی دی اف-۲۱ است یعنی حدود ۱۹۰ تا ۲۲۰ مایل و با داشتن شتاب و ارتفاع کمتر حدود ۳ ماخ هنگام شیرجه به سمت هدف، احتمال هدف قرار گرفتن آن توسط موشکهای ضدهوایی بیشتر است. همانند موشکهای ای اس بی ام چینی، موشک خلیج فارس به ابزار شناسایی خارجی هدف برای هدایت کردن سیستم هدایت اینرشیال خود نیاز دارد اما احتمال دارد بعدها، نوعی هدفیاب جی پی اس نیز روی آن نصب شود. سرعت جابجایی ناوهای آمریکایی حدود ۳۰ گره معادل ۳۵ مایل در ساعت است که آنها را در محدوده احتمالی اصابت با موشکهای خلیج فارس قرار می‌دهد. اما در صورت شناسایی زودهنگام این موشک‌ها، ناو آمریکایی می‌تواند با اجرای مانورهای گریز، خود را از تیررس موشک‌ها خارج کند. به همین دلیل ایرانی‌ها برای هدف قرار دادن ناو آمریکایی ممکن است نیاز داشته باشند که موشکهای متعددی را شلیک کنند.
اما عامل برطرف کننده محدودیت برای موشکهای خلیج فارس، باریک بودن خلیج فارس است. پهنای خلیج فارس از ۳۵ مایل در تنگه هرمز تا سقف ۲۲۰ مایل امتداد می‌یابد. بنابراین استفاده از سکوهای پرتاب متعدد برای ایران آسان خواهد بود. با رسیدن موشک به سرعت حداکثری ۳۸ مایل در دقیقه، فرصت هشدار برای ناوها نسبت به موشکهای دوربرد کمتر خواهد بود. به همین ترتیب شناسایی و ردگیری ناوها در خلیج فارس نسبت به پهنه اقیانوس نیز آسانتر خواهد بود. نیروی دریایی ایران و سپاه پاسداران از ابزارهای نظارتی متعددی برای پوشش خلیج فارس بهره می‌برند مانند قایق‌های موتوری و زیرآبی، بالگردهای آمریکایی سی اچ ۵۳ و اس اچ-۳ و رادارهای زمینی و پدافند باور-۲. در سال ۲۰۱۴ ایران نسخه‌های سریعتری از موشک خلیج فارس (۴ ماخ) را معرفی کرد به نام‌های هرمز یک و دو که به ترتیب از رادارهای زمین پایه و دریاپایه برای مسیریابی بهره می‌برند و احتمالا نخستین موشکهای بالیستیک ضد رادار در جهان هستند. این موشک‌ها، بزرگترین مزیت دفاعی یک کشتی را به نقطه ضعف آن تبدیل می‌کنند یعنی از رادارهای قدرتمند ناو هدف برای ردیابی آن استفاده می‌کنند. یک کشتی می‌تواند برای گمراه کردن موشک، سیستم راداری خود را غیرفعال کند اما در این صورت خود را در معرض خطرات دیگر قرار می‌دهد. موشکهای هرمز با موشک دوربرد تر و جدیدا معرفی شده ذوالفقار که نسخه توسعه‌یافته فاتح ۱۱۰ است، از سکوی پرتاب سیار دو ریلی جدیدی بهره می‌برند. این ابزار امکان استفاده ازموشک‌های بیشتر در فرصت کمتری را پدید می‌آورد. به علاوه جنگ خلیج‌فارس در سال ۱۹۹۱ ثابت کرد که ردیابی و شکار موشکهای بالیستیک نصب شده روی کامیونها حتی با استفاده از مزیت شناسایی هوایی، کار دشواری خواهد بود.
در آگوست ۲۰۱۸ ایران نسخه دیگری از موشک فاتح با نام فاتح مبین را معرفی کرد که ادعا می‌کند از جستجوگر مادون قرمز و قابلیت رادارگریزی بهره می‌برد. البته این ویژگی‌ها هنوز به چشم دیده نشده است. جستجوگر مبین بی‌تردید قابلیت ضد کشتی و حملات زمینی را به آن می‌دهد. دو ماه بعد در اکتبر ۲۰۱۸ فرمانده نیروی هوایی سپاه، سردار امیرعلی حاجی‌زاده طی یک سخنرانی مدعی شد که ایران موفق به ساخت نوع جدیدی از موشک هدایت‌شونده ای اس بی ام با برد تهاجمی هفتصد کیلومتر شده است. نام این موشک جدید ذکر نشد اما از آنجا که برد آن با موشک ذوالفقار یکی است، ممکن است نسخه ضدکشتی همان موشک باشد.
اما شناورهای سطحی آمریکا نیز از سامانه‌های پدافندی چندلایه پیشرفته ای بهره می‌برند که برخی از آنها برای مقابله با موشکهای پیچیده‌تری از خلیج فارس طراحی شده‌اند. به علاوه هواپیمابرهای آمریکایی عموما با همراهی مجموعه‌ای از شناورهای حمایت‌کننده حرکت می‌کنند. با این وجود موشکهای سپاه در زمین بازی محدودی یعنی خلیج فارس مستقر شده‌اند که امر ردیابی و حمله به شناورها را برایش بسیار آسان می‌کند. یک تهاجم گسترده و یکباره با استفاده از موشکهای فراوان از زوایای مختلف، احتمالا سیستم دفاعی ناوهای آمریکایی را فلج خواهد کرد. با احتساب حجم زیاد کشتی‌های تجاری در خلیج فارس، ایران در حال سرمایه‌گذاری روی توسعه موشکهای ای اس بی ام خود است و این تلاش برای توسعه تسلیحات متعارف را با اشاره به لزوم دفاع در برابر تهدیدات عربستان، اسراییل و آمریکا، مشروع جلوه می‌دهد.
###