مراسم تشییع خسرو شجاع زاده به صحنه انتقاد پیشکسوتان از بی توجهی به هنرمندان و شرایط نامطلوب فعالیت هنری در کشور مبدل شد

پرسش:مراسم وداع با خسرو شجاع‌زاده هنرمند سریال به‌یادماندنی «پدرسالار» در واپسین روزهای زمستانی با حضور جمعی از هنرمندان و دوستداران او برگزار و به صحنه انتقاد پیشکسوتان از بی توجهی به هنرمندان و شرایط نامطلوب فعالیت هنری در کشور مبدل شد.

مراسم وداع با «خسرو شجاع‌زاده» صبح امروز ۲۶ اسفندماه از مقابل تالار وحدت برگزار شد. در این مراسم هنرمندانی از جمله احترام برومند، اتابک نادری، قطب‌الدین صادقی، رضا ناجی، ایرج راد، اصغر همت، سعید داخ، بهزاد فراهانی، قاسم زارع، منوچهر شاهسواری و جهانگیر الماسی حضور داشتند.
پیکر این هنرمند برای تسریع در امور تشییع و به درخواست خانواده وی به تالار وحدت منتقل نشد.

اجرای مراسم وداع با خسرو شجاع‌زاده را علی بی‌غم از اعضای هیات‌مدیره انجمن بازیگران برعهده داشت.

 

*** خسرو ۲۰ سال پیش رفت

 

دکتر قطب‌الدین صادقی که در این مراسم حضور داشت در سخنانی خطاب به حاضران گفت: خسرو شجاع‌زاده با چهره معقولش زینت‌بخش سینمای ما بود؛ قبل از این‌که بازیگران چشم‌رنگی وارد این عرصه شوند.

 

این کارگردان تئاتر ادامه داد: چهره فهیم و بی‌حاشیه او هرگز از یادها نخواهد رفت. متاسفیم کاری کردند که نتوانست در حوزه‌ای که سابقه دارد، آن‌طور که باید و شاید خود را نشان دهد و به مرگ زودرس نائل آمد.

صادقی سپس اظهار کرد: خسرو هنرمند ارزنده‌ای است که در کوران فعالیت‌های متمرکز خود در تالار سنگلج، در دل فعالیت‌های تئاتری که مبتنی بر فعالیت‌های گروهی بود، رشد کرد. این بازیگر ارزنده مشروعیت کار خود را از دل یک کار منسجم گروهی و تئاتری به دست آورد و از آن طریق به سینما راه پیدا کرد. خسرو یکی از چهره‌های هنر سینمای ایران بود و با کارگردانان مطرحی همچون مهرجویی، عیاری، بیضایی و دیگران کار کرد و جایگاهش از طریق لابی‌ها و جنجال‌های تلویزیونی نبود.

 

این هنرمند سپس اذعان کرد: خسرو شجاع‌زاده در این سال‌ها دو ضربه خورد. یکی با متلاشی شدن فعالیت‌های اداره تئاتر که با تصمیم نابجایی، هنرمندان فعال را ستاره‌دار کرد که دیگر هنرمندی جای آنها را نگیرد و به شکل ناگهانی هویت تئاتر گروهی ما نابود شد و این عرصه اسیر بازیگران چشم‌رنگی شد. ضربه دیگر خسرو شجاع‌زاده زمانی بود که جایگاه خوب سینمایی‌اش را از دست داد. از ۲۱ سال پیش دیگر بازی نکرد. او را می‌شناختم و در چندین سفر با یکدیگر هم‌سفر بودیم. به قدری این بی‌کاری او را آزار می‌داد که یادم هست یک‌جا هشت نوع آرام‌بخش می‌خورد.

 

صادقی در ادامه با بیان این‌که روح خلاق خسرو شجاع‌زاده کشته شد، یادآور شد: خسرو ۲۰ سال پیش رفت. با جلوگیری از استعدادهایش، این هنرمند بحران خانوادگی هم پیدا کرد. وقتی مانع رشد می‌شوند، بحران‌های اجتماعی هم در دل خانواده وارد می‌شود. وقتی به یک هنرمند می‌گویند ۲۱ سال کار نکن، این مرگ فجیعی برای اوست.

 

او سپس گفت: حضور ما برای ادای احترام به قربانیان فرهنگی است. به هنرمندانی که شایستگی‌ داشتند ولی نتوانستند آن را به دیگران نشان دهند. خسرو شجاع‌زاده موجود بسیار نازنین، مهربان، فهیم و آزاده‌ای بود و هرگز ندیدیم صحبت یا گداییِ کار کند. متاسفانه خیلی زود قربانی شد.

*** خسرو جوان اول تئاتر بود

 

ایرج راد از دیگران هنرمندانی بود که در این مراسم به سخنرانی پرداخت. او با تسلیت درگذشت شجاع‌زاده و با اشاره به تمام سختی‌هایی که در زندگی کشید، گفت: از سال ۱۳۴۵ با این هنرمند در اداره تئاتر آشنا شدم. خسرو جوان اول تئاتر بود. در آن زمان این هنرمند در مشهور بودن جایگاهی داشت که وقتی با او راه می‌رفتیم مجبور می‌شدیم با نگاه‌های احترام‌آمیز مردم که دور او را می‌گرفتند از گوشه‌ کنار عبور کنیم. اما متاسفانه پس از ۲۰ سال و در این اواخر دیگر کسی او را نمی‌شناخت.

 

او در ادامه مطرح کرد: واقعیت این است که خسرو آدم بی‌چیزی نبود. او در توانمندی جایگاه بزرگی داشت. سال‌ها پیش که کمتر کسی اتومبیل داشت، او صاحب ماشین بود، خانه داشت و ویلا داشت، اما چه اتفاقی افتاد که زمانی پیش من آمد، گفت جایی برای زندگی ندارم! هنرمندان را در جایگاهی که هستند حمایت می‌کنیم اما زمانی که مدتی از صحنه می‌روند از یادها هم می‌روند به نوعی که نسل‌ جوان و نسل‌های بعد آنها را نمی‌شناسند.

 

راد سپس یادآور شد: خسرو در عرصه تئاتر زحمت زیادی کشید و همتا نداشت. او در سینما هم حضور فعالی داشت، اما متاسفیم این هنرمندان که در عرصه هنر زحمت کشیدند زمانی که نیاز به رسیدگی داشتند، این اتفاق نیفتاد.

 

وی از دو رییس قبلی صندوق اعتباری هنر تشکر کرد و افزود: از این عزیران تشکر می‌کنم که باعث شدند خسرو سرپناهی داشته باشد تا امورات خود را بگذراند.

 

راد در پایان گفت: خسرو را در جایگاه هنر این مملکت مظلوم می‌بینم که زحمت کشید اما پاداش زحمت خود را ندید.

*** خسرو ۲۰ سال پیش رفت اما غرورش به‌موقع بود

 

بهزاد فراهانی از دیگر هنرمندانی بود که در مراسم وداع با خسرو شجاع‌زاده حضور داشت. او در سخنانی گفت: هم‌نسل این هنرمند هستم و شناخت اندکی از شخصیت او به دلیل کاری که داشته‌ام، دارم. تنها امسال نیست که حضرت عزرائیل به سمت ما یورش آورده است. سال‌هاست که ناظر این اتفاق هستیم. هر بار که عزیزی رخت می‌بندد پشت میکروفون می‌آییم و او را ستایش می‌کنیم و از ضربه‌هایی که در زندگی خورده است سخن می‌گویم، ولی هیچ زمان گوشی ما را میهمان نکرده است که در دل ما چه می‌گذرد. علت این است که در سیاست کلان این مملکت هنر جایگاهی ندارد. در سیاست کلان این مملکت دستگیری وجود ندارد که غرور هنر را حفظ کند.

این بازیگر ادامه داد: با صدای بلند به حضرت حق می‌گویم حال که یکی یکی هنرمندان را از میان ما می‌برید این حرکت را تندتر کنید. سال‌هاست است که رنج تلخ سانسور را داریم؛ سانسور غرور هنری و سانسور شخصیت.

فراهانی با اشاره به درگذشت خسرو شجاع‌زاده یادآور شد: این هنرمند از مغرورترین‌ها بود، اما مغرور برای دشمن نه دوست.

 

او با اشاره به فیلمی که خسرو شجاع‌زاده در آن ایفای نقش کرده است و خود او نویسندگی این فیلم را برعهده داشته، یادآور شد: «تجاوز»  فیلمی بود که سانسور شد. خسرو شجاع‌زاده در این فیلم بسیار شریف بود و اخلاق خوشی داشت.

فراهانی گفت: ما امروز اینجا آمده‌ایم به دلیل این‌که واقعیت تاریخی هنر تئاتر از بین رفته است. مسوولان مرکز نمایشی بودجه‌ای ندارند که خرج کنند. چندین سال است که شیپور بودجه مسخره تئاتر زده می‌شود ولی هیچ اتفاقی نمی‌افتد. خوشا به حال کسانی که در کشوری زندگی می‌کنند که موهایشان سفید شده است، اما به دنبال پرداخت اجاره خانه خود نیستند. این مشکلات مختص خسرو شجاع‌زاده نیست؛ بسیاری از هنرمندان ما در این شرایط زندگی می‌کنند.

 

وی ادامه داد: خسرو ۲۰ سال پیش رفت اما غرورش به‌هنجار و به‌موقع بود. همه ما آمده‌ایم تا بگوییم تا چه زمانی باید غصه بیمه‌هایمان را بخوریم؟ شرمنده‌ایم که کار ما به ما واگذار نمی‌شود، بودجه نداریم، معیشت ما درست نیست و شرایطی که فراهم می‌شود تلخ و ناهنجار است.

 

فراهانی با انتقاد از وضعیت بی‌کاری هنرمندان تئاتر یادآور شد: ۸۰ درصد از بچه‌های ما به مدت پنج سال است که بی‌کارند. آنها بی‌استعداد نیستند؛ در تئاتر، رفاه، فرصت اندیشیدن خوب و فرصت فراغ بال می‌خواهند. ما نماینده تلخی‌کامی‌ها و شادکامی‌های مردم هستیم.

 

این بازیگر با اشاره به این‌که خسرو شجاع‌زاده یکی از زبده‌ترین شخصیت‌های عرصه تئاتر بوده است، اظهار کرد: کسی که بتواند از دوربین بهرام بیضایی سرافراز بیرون بیاید، شاهکار کرده است.

 

در بخشی از این مراسم یاشا شجاع‌زاده – دختر مرحوم شجاع‌زاده – در سخنانی ضمن قدردانی از هنرمندانی که در مراسم وداع با این هنرمند شرکت کرده بودند از مسوولان فرهنگی و هنری درخواست کرد که به وضعیت و شرایط نابه‌سامان هنرمندان رسیدگی شود.

*** براساس مقدورات وظیفه داریم به هنرمندان رسیدگی کنیم

 

مهدی شفیعی – رییس مرکز هنرهای نمایشی - نیز در این مراسم در سخنانی یادآور شد: سال ۱۳۹۵ برای جامعه هنری پر از سوگ بود و همه متاسفیم برای از دست دادن هنرمندانی که در سال ۱۳۹۵ جامعه هنری را ترک کردند.

 

او درباره‌ انتقادهایی که مبنی بر کم‌کاری و رسیدگی به هنرمندان می‌شود، گفت: در جریان رسیدگی به خسرو شجاع‌زاده و شرایطی که داشت بودم، هرچند این رسیدگی در مقام هنرمندان کم است، اما تلاش ما این است که این اتفاق بیفتد.

 

شفیعی سپس گفت: به خاطر این کم‌کاری‌هایی که می‌شود باید از خودمان بپرسیم چه نقشی داریم. قطعا دولت‌ها دیوارشان کوتاه است و حق با جامعه هنری است، اما به‌طور کلی همه کسانی که در اجتماع توانمند و بزرگ هستند می‌توانند موثر باشند. ما نیز براساس مقدورات وظیفه داریم به هنرمندان رسیدگی کنیم.

رییس مرکز هنرهای نمایشی در پایان ابراز امیدواری کرد روزهای پایانی سال با این غم بزرگ به زودی سپری شود.

به گزارش ایسنا، بازیگر سریال به‌یادماندنی «پدرسالار» صبح روز سه‌شنبه ۲۴ اسفند ماه از دنیا رفت.

خسرو شجاع‌زاده بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون به دلیل سکته مغزی در سن ۷۱ سالگی چشم از جهان فروبست.

شجاع‌زاده سال ۱۳۲۴ در بندر ترکمن متولد شد. وی دانش‌آموخته رشته بازیگری از هنرکده هنرهای دراماتیک بود و بازی در سینما را از سال ۱۳۴۸ با حضور در فیلم «گاو» به کارگردانی داریوش مهرجویی آغاز کرد.

«راز خنجر»،«دل نمک»، «آخرین لحظه»، «آری چنین بود»،«آن سوی آتش»،«گودال» و «غریبه و مه» از جمله آثار سینمایی و سریال‌های «دبیرستان خضرا»، «پدرسالار» و «هشت بهشت» کارهای تلویزیونی‌ای هستند که مرحوم شجاع‌زاده در آنها ایفای نقش داشت.

###