گذر از آتش بدون اضافه کار و بدون اعتراض
رواج شغل دوم و تبعیض شغلی میان آتش‌نشان‌های پایتخت
پرسش:آتش‌نشان‌ها بارها و بارها از دل حادثه رد شده‌اند و آتش و طوفان را پشت سرگذاشته‌اند اما تلاش‌ها برای رسیدن به حق و حقوق قانونی شان هنوز به جایی نرسیده است. به گفته آتش‌نشان‌ها هر اعتراضی به وضعیت معیشتی، با برخوردهای تنبیهی روبهرو می‌شود. آتش‌نشانی یکی از سازمان‌های تابعه شهرداری است.
پرسش:آتش‌نشان‌ها بارها و بارها از دل حادثه رد شده‌اند و آتش و طوفان را پشت سرگذاشته‌اند اما تلاش‌ها برای رسیدن به حق و حقوق قانونی شان هنوز به جایی نرسیده است. به گفته آتش‌نشان‌ها هر اعتراضی به وضعیت معیشتی، با برخوردهای تنبیهی روبهرو می‌شود. آتش‌نشانی یکی از سازمان‌های تابعه شهرداری است.
یکی از آتش‌نشان‌ها می‌گوید: «بحث بازنشستگی پیش از موعد که در کشورهای مترقی برای مشاغل سخت و زیان آور مطرح می‌شود، در ایران اجرا نمی‌شود. کارکنان آتش‌نشانی تهران حکم کارمند رسمی یک اداره را دارند و چون قانون، بازنشستگی پیش از 30 سال را مجاز ندانسته، یک آتش‌نشان هم تا پیش از 30 سال خدمت بازنشسته نمی‌شود.» آتش‌نشان دیگری هم به ایلنا می‌گوید: «بعد از ۱۲ سال سابقه، در حال حاضر ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان دریافتی من است که این حقوق نسبت به کاری که می‌کنیم و سختی کاری که داریم، رقم پایینی است. ما در ماه ۳۰ روزِ کاری، کار می‌کنیم؛ در واقع در یکماه ۱۰ شیفت داریم که هر شیفت‌‌مان سه روز است، یعنی ۲۴۰ ساعت کار می‌کنیم.»
او در ادامه با اشاره به اینکه جمعه‌ها و پنجشنبه‌ها هم سرکار هستند، می‌گوید: «بابت این روزها اضافه کاری نمی‌گیریم. همچنین در ۶ ماه اول سال که ۳۱ روز است، دو شیفت (۶ روز کاری)، بیشتر کار می‌کنیم، اما هیچ حقوقی بابت آن دریافت نمی‌کنیم. از طرف دیگر تفاوت فاحش حقوق در شهرداری از جمله آتش‌نشانان با کارمندان و مدیران شهرداری آزارمان می‌دهد که از انصاف و عدالت به دور است.»
یکی از آتش‌نشان‌ها هم می‌گوید: «اگر چه آتش‌نشانان در عوض 24 ساعت کار پی‌د‌رپی 2 روز استراحت و تعطیلی دارند اما بسیاری در همین دو روز مشغول به کار هستند چرا که برای تأمین کسری حقوق و مزایایی که از شغل‌شان دریافت می‌کنند، مجبورند شغل د‌ومی داشته باشند.» این آتش‌نشان می‌گوید: «اگر بخواهیم به مدیر خودمان اعتراض کنیم، نمی‌توانیم و اصلاً اجازه نمی‌دهند. ما گاهی کار نظافتچی، خدماتچی، گچ‌کاری و بنایی هم می‌کنیم، یعنی هر کاری که بگویید؛ اینجا از ما می‌خواهند. می‌گویند باید انجام دهید و اگر انجام ندهیم، یک گزارش علیه‌مان رد می‌شود؛ کسی هم نیست به این وضعیت رسیدگی کند. پارسال یک آتش‌نشان بر اثر درست کردن کولر، دچار برق گرفتگی شد و فوت کرد؛ اینجا هم به ما می‌گویند، باید کولر درست کنی و اگر بگویی وظیفه من نیست، گزارش رد می‌شود، از حقوق و اضافه کار کم می‌کنند و اجازه ارتقای شغلی نمی‌دهند. اگر هم بخواهیم به مدیرعامل اعتراض کنیم، او هم که از همه بدتر..» پیش از این «غلامرضا انصاری»، عضو شورای شهر تهران گفته بود که تعدادی از آتش‌نشانان معترض در حادثه پلاسکو، پیش از موعد بازنشسته شدند و پست‌های تعدادی از آنها نیز گرفته شده و با افرادی که کوچکترین انتقادی داشته‌اند، برخوردهای شدیدی صورت گرفته است. از سوی دیگر نیز بنا به گفته او برخی معترضان در ایستگاه‌های آتش‌نشانی شهر تهران و نه فقط ایستگاه‌های اعزامی به محل حادثه به این سرنوشت دچار شده‌اند.
یکی دیگر از این آتش‌نشان‌ها هم در گفت و گو با روزنامه ایران می‌گوید: متأسفانه ما جایی برای اعتراض نداریم و حتی پارسال وقتی عده‌ای از همکارانمان برای شکایت به شهرداری رفتند و اعتراض کردند بشدت با آنها برخورد شد و با تهدید و ارعاب هم روبهرو شدند؛ اما این رسم برخورد با جانفشان‌ها نیست.
به گفته کارشناسان با وجود اینکه آتش‌نشانان هر دو گروه کارمندی و کارگری در بخش عملیاتی فعالیت می‌کنند و با مخاطرات شغلی یکسانی مواجه هستند، شرایط «سخت و زیان‌آوری» برای آنها متفاوت است و در این زمینه تبعیض وجود د‌ارد. برای مثال تنها 8 گروه از 36 گروه آتش‌نشانان مشمول قانون تأمین اجتماعی (گروه کارگری) مشمول قانون مشاغل سخت و زیان‌آور هستند در حالی که شرایط سخت و زیان‌آور بودن برای همه این گروه‌ها یکسان است.
مرادی دیگر آتش‌نشانی است که می‌گوید: «از آنجا که برخی نیروهای آتش‌نشانی به صورت کارگری و برخی دیگر به شکل کارمندی استخدام شده‌اند، شاهد تفاوت‌های فاحش هم در حقوق و مزایا و هم در پاداش‌های پایان خدمت هستیم.»
او می‌گوید: «پاداش‌های آخر خدمت ما که با قشر کارمندی‌مان اصلاً قابل قیاس نیست. به طور مثال اگر منِ استخدام کارگری ۶۰هزار تومان به عنوان پاداش قرار است، بگیرم، همکار کنار دستی ِ من که وضعیت استخدامش به صورت کارمندی است، ۱۸۰ هزار تومان می‌گیرد. این تفاوت واقعاً تبعیض‌آمیز و آزاردهنده است؛ البته تلاش‌ها و صحبت‌هایی کرده‌ایم، ولی هنوز هیچ مرجعی پاسخگو نیست.»
او از تفاوت بیمه‌ها هم گله‌مند است: «جدا از حقوق و پاداش این دو نوع بودن جذب نیروها حتی در بیمه و خدمات درمانی نیز نمود پیدا کرده؛ کارمندی‌ها زیر چتر بیمه خدمات درمانی شهرداری تهران هستند و کارگری‌ها تحت بیمه تأمین اجتماعی؛ البته کارگران بیمه تکمیلی دارند، ولی با وجود این عملاً باز هم در حوزه درمان با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند.»
یکی از آنها می‌گوید: «چند ماه پیش از حادثه پلاسکو آتش‌نشان‌ها در خیابان بهشت، مقابل شهرداری تهران تجمع کردند تا صدای اعتراض خود را به شهردار و شورای شهر برسانند اما از فردای تجمع، برخوردهای تنبیهی با کسانی که شناسایی شدند، انجام شد.»
###