گذر نیوهورایزنز از کنار یکی از دورترین اجرام منظومه تایید شد

پرسش:مرکز کنترل ناسا نخستین اطلاعاتی را که کاوشگر نیو هورایزنز (افق‌های نو) پس از عبور از نزدیکی یک جرم آسمانی به نام آلتیما ثولی گردآوری کرده دریافت کرد.

این دورترین عبورِ نزدیک (flyby) است که ناسا تاکنون انجام داده؛ به قدری دور که شش ساعت طول کشید تا اولین اطلاعات مربوط به عبور نزدیک، به زمین برسند. هنوز عکس هایی که موقع عبور گرفته شده به زمین نرسیده است اما در روزهای آینده تصاویر با وضوح زیاد و اطلاعات بیشتر دریافت خواهند شد.

نیو هورایزنز در آخرین روز سال ٢٠١٨، از فاصله سه هزار و پانصد کیلومتری یک جرم آسمانی به نام آلتیما ثولی که حدود سی کیلومتر عرض دارد گذشت. این عبور نزدیک در فاصله شش و نیم میلیارد کیلومتری کره زمین در جایی که کمربند کویپر خوانده می شود صورت گرفت. در کمربند کویپر مجموعه‌ای از اجرام (غبار و گاز و آب) یخی وجود دارد که بقایای شکل گیری منظومه شمسی در ٤.٦ میلیارد سال پیش هستند. این اجرام در مداری که دو میلیارد کیلومتر دورتر از هشتمین سیاره منظومه شمسی (نپتون) و یک و نیم میلیارد کیلومتر دورتر از سیاره کوتوله (پلوتون) است به دور خورشید می گردد.

نیوهورایزنز با سرعت بیش از پنجاه هزار کیلومتر در ساعت از نزدیکی آلتیما عبور کرد و هزاران عکس گرفت و صدها اندازه گیری علمی انجام داد. حداکثر وضوح تصاویر سی متر در پیکسل خواهد بود که برای بررسی سطح آلتیما کاملا کافی است. به گفته آلن استرن، دانشمند ارشد نیوهورایزنز، رسیدن تمام اطلاعات بیست ماه زمان می‌برد: "سرعت انتقال داده ها از کاوشگر پایین است. سرعت انتقال، حداکثر هزار بیت در ثانیه است و بیست ماه طول خواهد کشید همه داده ها به زمین ارسال شود."

نیو هورایزنز سه سال پیش از کنار پلوتون، که زمانی نهمین سیاره منظومه بود اما حالا سیاره کوتوله است، عبور کرد.

در مورد آلتیما ثولی چیز زیادی نمی دانیم؛ جرمی که حدود چهار سال پیش توسط تلسکوپ فضایی هابل کشف شد. تصور می‌شود مثل دیگر اجرام کمربند کویپر متشکل از غبار و یخ باشد.

نظریه‌های علمی می‌گویند که چنین اجرامی معمولا کشیده یا قلوه‌ای هستند مثل سیب زمینی یا بادام زمینی. سطح آن باید خیلی تیره باشد چون در طول میلیاردها سال در اثر تابش اشعه های پرانرژی کیهانی از جمله اشعه ایکس "سوخته" است.

اهمیت کمربند کویپر چیست؟

چند عامل باعث شده که ناحیه محل گردش این جرم برای دانشمندان جالب باشد.

یکی این که خورشید از این فاصله دور چنان کم نور جلوه می کند که دمای آن به تقریبا ۳۰ تا ۴۰ درجه بالای صفر مطلق می رسد یعنی حدودا منهای ۲۳۰ یا ۲۴۰ درجه سانتیگراد.

این سرما یعنی سنگ چنان منجمد است که وضعیتی که در آن شکل گرفته را کاملا حفظ کرده.

یک عامل دیگر این است که آلتیما ثولی کوچک است که باعث می شود احتمال وقوع فرآیندهای ژئولوژیکی در آن کم باشد.

عامل سوم انزوای این جرم است یعنی برعکس ناحیه درونی منظومه شمسی احتمالا برخوردهای آسمانی کمی در این ناحیه روی می دهد و به این ترتیب کمربند کویپر عمدتا بکر و دست نخورده باقی مانده.

شمار اجرام کمربند کویپر صدها هزار تخمین زده می شود که مطالعه آنها می تواند سرنخ هایی از شرایط شکل گیری منظومه شمسی که ۴.۶ میلیارد سال قدمت دارد به دست دهد.

 

 

###