در شورای جهانی صنایع دستی؛
میبد به عنوان شهر جهانی زیلو انتخاب شد

پرسش: معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد از ثبت شهر میبد در شورای جهانی صنایع دستی به عنوان شهر جهانی زیلو خبر داد.

محمدرضا دهقان مهرجردی در گفت و گو با ایرنا با یادآوری حضور ماه گذشته ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی در استان افزود: آنان با بازدید میدانی از کارگاه های فعال زیلوبافی میبد و بخش های مختلف از جمله موزه، دوره های آموزشی مرتبط نظر مثبت خود را به شورای جهانی صنایع اعلام کردند. 
ثبت شهرهای جهانی از سال 2014 در دنیا از طریق شورای جهانی صنایع دستی شکل گرفت که هر سال از طریق مناطق پنجگانه صنایع دستی به وسیله ارزیابی از سوی داوران بین المللی شکل می گیرد. 
ایران در منطقه آسیا اقیانوسیه این شورا قرار دارد و از سال 1394 با ثبت تبریز به عنوان شهر جهانی فرش دست باف، و اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع دستی به این اتفاق بزرگ در حوزه صنایع دستی پیوسته است. 
اکنون 28 شهر در دنیا به عنوان شهرهای جهانی صنایع دستی ثبت شده است. 
زیلوبافی در میبد سابقه‌ای دیرینه دارد، برخی سابقه آن را به قرن هشتم هـ . ق و دوره مظفریان نسبت می‌دهند. 
قدیمی‌ترین و در عین حال نفیس‌ترین زیلوهای میبد، به قرن 12 هـ .ق تعلق دارد و بر روی آن بیست و چهار سجاده طراحی شده است. 
زیلو یا پلاس، دست بافته ای زیبا و خاص حاشیه مناطق بیابانی است، این فرش با نوع زندگی مردم منطقه تطابق دارد و بخشی از اعتقادات مذهبی، تاریخ، معماری، طبیعت و گویش مردم این نواحی نیز، بر تار و پود آن نقش بسته است. 
زیلو نوعی زیرانداز و کف‌پوش دست ‌بافت است که با نخ بافته می‌شود و شباهت زیادی به حصیر دارد و در برخی مناطق ایران استفاده می‌شود. 
زیلو هنر مردم شهرستان های کاشان و میبد است. 
میبد یکی ازمراکز عمدهٔ زیلوبافی بوده و سال ها قبل، صدها خانوار از محل درآمد آن امرار معاش می‌کردند. 
زیلو هرچند به ظاهر یک دستبافت نخی ساده است اما بررسی فنون و تکنیک بافت آن نشان می‌دهد که غنای فرهنگی و فکر و اندیشه بارور شده‌ای در پس هر تار و پود آن خفته است. 
زیلو در نقش و بافت، شباهت زیادی به حصیر، اولین دستبافته بشر دارد و مثل حصیر یکی از موارد استفاده آن در مساجد و مصلی و اماکن متبرکه است بنابر این می‌توان احتمال داد که زیلوبافی یا مرحلهٔ تکامل یافتهٔ حصیربافی است یا بافندگان آن از این صنعت الهام گرفته‌اند. 
مصالح گلیم، بیشتر از پشم است و مناسب برای مناطق سردسیر، اما مصالح زیلو از نخ پنبه هم مناسب برای مناطق گرمسیر به ویژه حاشیهٔ بیابان است. 
سال ها قبل، صدها خانوار میبدی با فعالیت در این صنعت امرار معاش می‌‌کردند اما در سال های اخیر تقریبا کنار گذاشته شده بود تا اینکه از سال 88 با تلاش میراث فرهنگی، این هنر احیا شد . 
تجهیز کارگاه ها ،آموزش، پرداخت تسهیلات به زیلوبافان و در اختیار گذاشتن رایگان دار زیلوبافی به بافندگان از جمله اقدامات میراث فرهنگی برای احیای این صنعت تاریخی بوده است. 
قدیمی ترین زیلو مربوط به 850 سال پیش است که در موزه میبد نگهداری می شود، نفیس‌ترین زیلوی میبد نیز متعلق به قرن 12 هجری قمری است که بر روی آن 24 سجاده طراحی شده و در حاشیه آن نام واقف و تاریخ هزار و 118 هجری قمری نقش بسته است. 
مرکز شهرستان 100 هزار نفری میبد در 50 کیلومتری شمال غرب شهر یزد قرار دارد. 

 

###