یهودستیزی راست افراطی در آمریکا در عصر ترامپ

پرسش:سرانجام بعد از ماه‌های پیاپی که گروه‌های ضدنژادپرستی آمریکایی درباره افزایش قابل توجه احساسات نژادپرستانه در این کشور هشدار دادند٬ کار به یک کشتار با انگیزه‌های "نژادپرستانه" رسید و ۱۱ نفر قربانی شدند.

این حمله توسط مردی انجام شد که پیشتر در شبکه‌های اجتماعی٬ عقاید یهودستیزانه خود را منتشر کرده بود. البته او از مسلمانان و مهاجرانی که برخی‌شان مسیحی هستند نیز متنفر بود. به بیان دقیق‌تر٬ او همانند همتایانش در اروپا٬ از غیرسفیدپوست‌ها تنفر داشت؛ یکی از ستون‌های اعتقادی راست افراطی که زادگاهش اروپاست و در تاریخ قرن بیستم٬ اثرات شگرفی داشته است.

این در حالی است که در نقشه یهودستیزی در دنیا٬ آمریکا از کشورهایی است که در قعر جدول است. یعنی از جمله کشورهایی است که در آن یهودستیزی از بسیاری از نقاط دیگر جهان کمتر است.

اما گویی وقتی صحبت از "آمریکای ترامپ" است٬ فقط تجارت جهانی و ناتو و متحدان اروپایی نیستند که با آمریکای جدیدی روبه‌رو هستند٬ بلکه در عمق نظام ارزشی جامعه این کشور نیز گسل‌های پنهانی وجود دارد که اگر به حرکت در بیایند٬ نخبگان و رسانه‌ها را با زلزله‌های کم‌سابقه‌ای روبه‌رو می‌کنند.

 

یهودستیزی چیست؟

تعریف یهودستیزی دشوار نیست و مانند دیگر اشکال نژادپرستی٬ مبنایی تبعیض‌ آفرین دارد.

اتحادیه ضد افترا که یک نهاد غیردولتی ضد یهودستیزی است و با تبعیض مبارزه می‌کند٬ یهودستیزی را چنین تعریف می‌کند: "اعتقادات یا رفتارهای خصمانه علیه یهودیان٬ تنها به این دلیل که آنها یهودی‌اند."

بر اساس تعریف این اتحادیه٬ یهودستیزی اشکال گوناگونی دارد. از آموزه‌های دینی که در آن یهودیان٬ موجوداتی "ناپاک" یا "پست" معرفی می‌‌شوند تا تلاش‌های سیاسی برای منزوی و محدود کردن یهودیان٬ همه برخی از اشکال یهودستیزی هستند.

این میان٬ باورهای عمومی ضدیهودی یا توامان با تئوری‌های توطئه که به نگاه منفی علیه یهودیان دامن می‌زنند٬ جایگاهی ویژه در یهودستیزی قرن بیستمی اروپایی‌ها دارد که برخی‌شان تا همین امروز پابرجا مانده و در کشورهایی مانند مجارستان یا لهستان٬ برخی از این باورها دفاع می‌کنند.

اتحادیه ضد افترا نیز بر پایه همین باورها٬ بعد از نظرسنجی در کشورهای مختلف٬ میزان یهودستیزی در جوامع مختلف را رده‌بندی می‌کند. یکی از راه‌های کشف میزان یهودستیزی افراد که توسط این اتحادیه انجام می‌شود٬ این است که از پاسخ‌دهندگان می‌پرسند که به کدام یک از این گزاره‌ها باور دارند:

یهودیان کشورمان بیش از کشور ما به کشور اسرائیل وفادارند

یهودیان در نظام مالی و بازارهای جهان٬ قدرت اضافی دارند

یهودیان امور جهان را کنترل می‌کنند

یهودیان فکر می‌کنند از باقی جهان بهترند

یهودیان رسانه‌های جهان را اداره می‌کنند (یا قدرت اضافی دارند)

یهودیان مسئول بسیاری از جنگ‌هایی هستند که در جهان رخ می‌دهد

یهودیان قدرت بسیار و بیش از حدی در دنیای تجارت دارند

یهودیان فقط به فکر خودشان هستند و برایشان مهم نیست که بر سر دیگران چه بلایی می‌آید

مردم به خاطر رفتارهای یهودیان از آنها متنفرند

یهودیان بیش از اندازه درباره جنگ جهانی دوم و هولوکاست صحبت می‌کنند

و یکی از معروف‌ترین گزاره‌های یهودستیزانه در جهان: یهودیان٬ حکومت آمریکا را کنترل می‌کنند

بر اساس تحقیقات فعالین مبارزه با نژادپرستی٬ گزاره‌هایی از این دست و باورهایی این‌چنین عموما زمینه تبعیض علیه یهودیان را فراهم می‌کند و به آزار یهودیان مشروعیت می‌بخشد. برخی از شهروندان٬ بعضی از این گزاره‌ها را باورهایی بدیهی می‌دانند و در برخی جوامع این باورها٬ از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.

 

یهودستیزی در آمریکا

بر اساس نظرسنجی‌هایی این چنین است که آمریکا٬ در کنار کشورهایی مانند بریتانیا یا لائوس یا فیلیپین٬ در دسته کشورهایی قرار می‌گیرد که در آن یهودستیزی در مقایسه با شرق اروپا یا خاورمیانه به شکل قابل توجهی کمتر است.

در میان باورهای رایج یهودستیزانه٬ عموما تعداد کسانی که در آمریکا در نظرسنجی‌ها گفته‌اند که به این گزاره‌ها باور دارند٬ زیر ۲۰ درصد است. بر اساس نتایج سال ۲۰۱۵ تنها باور رایج یهودستیزانه در آمریکا که ۳۱٪ از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که به آن اعتقاد دارند٬ این باور است که یهودیان آمریکایی٬ بیش از آمریکا به اسرائیل وفادارند.

اما این بدان معنا نیست که در آمریکا یهودستیزی وجود ندارد یا سابقه تاریخی نداشته است.

برعکس٬ به رغم اینکه آمریکا در جنگ جهانی دوم و نجات یهودیان٬ نقش محوری را ایفا کرده٬ اما چه قبل از جنگ و چه در سالهای بعد از جنگ٬ با اشکال گوناگون یهودستیزی مواجه بوده و در مواردی مانند فعالیت‌‌های سازماندهی‌شده گروه‌های هدفمندی مانند کوکلوس‌کلان‌ها٬ به شکل علنی نیز بیان شده است.

دست کم یک نظرسنجی در سال ۱۹۳۹ حاکی است که به رغم مخالفت اکثریت قاطع آمریکایی‌ها با آنچه در آلمان نازی در آن روزها رخ می‌داده٬ تنها ۳۹٪ پاسخ‌دهندگان معتقد بودند که باید با یهودیان مانند باقی شهروندان جامعه رفتار شود. در همین نظرسنجی که توسط موسسه راپر انجام شده٬ ۵۳٪ پاسخ دهندگان آمریکایی گفته‌اند که معتقدند یهودیان باید به شکلی٬ محدود شوند.

جنگ جهانی دوم و نسل‌کشی پنج میلیون یهودی توسط آلمانی‌ها٬ به یکی از نقاط عطفی تبدیل شد که موجب شد در کشورهای غربی باورهای یهودستیزانه بیش از هر زمانی به حاشیه رانده شود و در عرصه سیاست رسمی و اظهارنظرهای علنی٬ کمتر دیده شود.

تا سال ۲۰۱۶ و به قدرت رسیدن دور از انتظار و غیرقابل پیش‌بینی دونالد ترامپ.

آمریکای ترامپ

دونالد ترامپ کمپین تبلیغاتی‌اش را با نظراتی شروع کرد که از سوی برخی "نژادپرستانه" توصیف شد و برخی روشنفکران آمریکایی او را متهم کردند که به "خارجی‌ستیزی" در این کشور دامن زده است. ریاست جمهوری او هم از جنجال‌هایی از این دست خالی نبود؛ از توصیفات نامتعارف درباره کشورهای آفریقایی تا خودداری از محکوم کردن تظاهرات نژادپرست‌های راست افراطی در شارلوتس‌ویل.

در واقع کم نیستند منتقدینی که معتقدند شخص رئیس‌جمهوری آمریکا٬ علاوه بر تفکرات زن‌ستیزانه٬ نژادپرست نیز هست.

 

حق نشر عکس Getty Images Image caption دونالد ترامپ در اعتراض‌های بسیاری در دو سال اخیر از سوی مخالفانش به نژادپرستی متهم شده است

 

همزمان٬ بر اساس گزارش‌ اتحادیه ضد افترا٬ رخدادهای یهودستیزانه نیز در آمریکا به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش پیدا کرده‌اند. در گزارشی که این نهاد در ابتدای سال جاری میلادی منتشر کرد آمده بود که تعداد این رخدادها در سال ۲۰۱۷ در مقایسه با سال ۲۰۱۶ بیش از ۶۰٪ افزایش یافته است. این سازمان اعلام کرد از زمانی که در دهه ۷۰ میلادی٬ جمع‌آوری آمار درباره موارد یهودستیزی در آمریکا را آغاز کرده٬ این بیشترین رشدی است که ثبت شده است.

همچنین روزنامه واشنگتن پست نیز در گزارشی بعد از حمله اخیر به کنیسه یهودیان٬ یادآوری کرد که تقریبا دیگر در آمریکا٬ جمعی از یهودیان نمانده که در این مدت با یکی از اشکال یهودستیزی روبه‌رو نشده باشد؛ از آزارهای کلامی و حمله فیزیکی گرفته تا کشیدن آرم صلیب شکسته بر دیوارهای مراکز یهودیان و تهدید به بمب‌گذاری.

در تظاهرات خبرساز راست‌افراطی آمریکا در سال گذشته نیز٬ این گروه در کنار شعارهایی در ستایش "برتری نژاد سفید" و علیه مهاجران، شعار می‌دادند: "یهودی‌ها٬ جای ما را نخواهند گرفت." این تظاهرات در نهایت به خشونت کشیده شد و یکی از مخالفان نژادپرستی کشته شد. اما دونالد ترامپ در نخستین واکنش‌ها به این حادثه گفت که در هر دو طرف "آدم‌های خیلی خوبی" هستند. او همچنین در واکنش نخستین به شکل شفاف٬ راست‌افراطی و نژادپرست‌ها را متهم نکرد و در عوض نفرت پراکنی و خشونت "هر دو طرف درگیری" را محکوم کرد.

هر چند که در پی موج سنگین انتقاد٬ دونالد ترامپ اظهاراتش را تصحیح کرد٬ اما در نهایت هنوز برخی منتقدین در رسانه‌های آمریکایی می‌گویند که او کماکان در سخنرانی‌های تبلیغاتی‌اش بر طبل خارجی‌ستیزی می‌کوبد و علیه مهاجران سخنرانی می‌کند.

نگاهی به فعالیت‌های رابرت باوئرز - عامل حمله به کنیسه پتزبورگ - در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد او از جمله کسانی است که با حساسیت خبرهای مربوط به ورود پناهجویان غیرقانونی از مرزهای جنوبی آمریکا را دنبال می‌کرده و مخالف کسانی بوده که از حقوق پناهجویان دفاع می‌کنند. مساله مرزهای جنوبی و این پناهجویان٬ یکی از ترجیع‌بندهای سخنرانی تبلیغاتی دونالد ترامپ نیز هست.

باوئرز گفته که هرگز به ترامپ رای نداده و هوادارش نبوده. اما برای رسانه‌هایی که به دنبال وصل کردن نقطه‌های مهم داستانند تا بتوانند تصویری کامل از تحولات ترسیم کنند٬ این موضوعی محوری نیست. چه با رای متهم کشتار یهودیان و چه بدون رای او٬ دونالد ترامپ بارها از سوی چهره‌های بدنام راست‌ افراطی آمریکا حمایت شده که در کنار باورهایی تند علیه مسلمانان یا غیرسفیدپوستان٬ یهودستیزهایی کلاسیک نیز هستند.

 

###